بررسي تداخل علف‌هاي هرز با عملكرد و اجزاي عملكرد عدس ديم (Lens culinaris) تحت شرايط واقعي مزرعه

Investigating weed interferences with yield and yield components of dryland lentil (Lens culinaris L.) under field conditions

به‌منظور بررسي اثر علف ­هاي‌هرز روي عدس و تعيين مهم‌ترين آن‌ها، آزمايشي در سال زراعي 96-1395 در مزرعه ­اي واقع در پرديس كشاورزي و منابع طبيعي دانشگاه رازي كرمانشاه انجام شد. سطوح آلودگي به علف‌هاي‌هرز در قسمت­ هاي مختلف مزرعه در يك طيف شش كلاسه طبقه‌بندي شد و نمونه­ برداري در واحد متر مربع با استفاده از كوادرات يك متر مربعي و طي پنج مرحله در طول فصل رشد عدس انجام شد. نتايج نشان داد كه در سطح آلودگي بيشتر از 50 درصد (بيشترين سطح آلودگي)، تعداد و وزن دانه، تعداد و وزن غلاف و وزن هزار دانه نسبت به سطح آلودگي كمتر از 10 درصد (كمترين سطح آلودگي)، به‌ترتيب 79/5، 81/7، 80/1، 85/4 و 13/5 كاهش يافت. نتايج مربوط به مدل‌هاي رگرسيوني نشان داد كه حضور علف­هاي‌هرز در مراحل اول و چهارم نمونه برداري (30 و 60 روز پس از سبز شدن گياه)، اثر معني‌داري بر صفات عدس داشت. در مرحله اول نمونه‌برداري، علف‌هاي‌هرز پيچك (Convolvulus arvensis) و شيرپنير (Galium aparine) به‌عنوان مهم‌ترين علف‌هاي‌هرز مزرعه، داراي ضريب منفي و معني‌دار بر تعداد غلاف (به‌ترتيب 12/3- و 11/4-)، وزن غلاف (به‌ترتيب 0/21- و 0/19-)، تعداد دانه (به‌ترتيب 12/25- و 12/20-) و وزن دانه (به‌ترتيب 0/62- و 0/59-) بودند. در مرحله چهارم نيز علف‌هرز شيرپنير و كاهوي وحشي (Lactuca serriola)، داراي ضريب منفي و معني‌داري بر تعداد غلاف (به‌ترتيب 11/65- و 2/23-)، تعداد دانه (به‌ترتيب 12/74- و 2/23-) و وزن دانه (0/62- و 0/11-) بودند.

In order to investigate the effect of weeds on lentil, an experiment was conducted in the experimental farm of Razi University, Kermanshah, Iran. The levels of weed infestation in different parts of the farm were classified into six classes from low to high. Sampling was performed using a 1m2 quadrate during the lentil growth season. The results showed that weed infestation levels greater than 50% (highest infestation level), seed number and weight, pod and weight and 1000-seed weight reduced 79.5%, 81.7%, 80.1%, 85.4% and 13.5% respectively in comparison with the weed infestation levels less than 10% (minimum infestation level). The results of stepwise regression models showed that the presence of weeds during the first (30 days after emergence) and fourth sampling stages (60 days after emergence) had a significant effect on different traits of lentil. In the first sampling stage, Convolvulus arvensis and Galium aparine were detected as the most important weeds with a significant negative coefficient on the number of pods (-12.3 and -11.4, respectively), pod weight (-0.21 and -0.19, respectively), seed number (-12.25 and -12.20, respectively) and seed weight (-0.62 and -0.59, respectively). In the fourth stage of sampling, G. aparine and Lactuca serriola had a significant negative coefficient on number of pods (-11.65 and -2.23, respectively), seed number (-12.74 and -2.23, respectively) and seed weight (-0.62 and -0.11) and were the most important weeds in the field.