بررسي اثر عوامل محيطي روي صفات بيومتري ناحيه سر و گردن اسب‌هاي تروبرد استان گلستان

An Investigation on the Effects of Environmental Factors on Biometric Traits in the Head and Neck of Thoroughbred Horses in Golestan Province

مقدمه و هدف: بيومتري برخي شاخص‌هاي بدن مي‌تواند مشخصه‌اي براي يك نژاد خاص باشد. در ميان اين ويژگي‌ها مي‌توان، به شاخص‌هاي سر و گردن اسب اشاره كرد. اين شاخص‌ها، علاوه بر اين كه در نژاد‌هاي مختلف اسب تفاوت‌هايي را با يكديگر نشان مي‌دهند، در عملكرد و زيبايي حيوان نيز تأثيرگذار هستند. بلند بودن طول سر و گردن در اسب ها، باعث انعطاف پذيري حيوان شده و قابليت عملكردي آن را افزايش مي دهد. شرايط پرورش، سن، جنس و تغذيه اسب ها، عوامل مهمي براي صفات ساختار بدن هستند. مواد و روش ­ها: هدف از اين تحقيق، بررسي اثر عوامل محيطي بر صفات بيومتري ناحيه سر و گردن اسب‌هاي تروبرد استان گلستان بود. بدين منظور، صفات نواحي سر و گردن 105رأس اسب نژاد تروبرد به صورت تصادفي مورد اندازه گيري قرار گرفتند. اسب هاي مورد مطالعه قرار گرفته شده در مجموع، شامل 66 نريان و 39 ماديان داراي سنين 2 تا 4 سال بودند. اسب هاي متعلق به شهرستانهاي گنبدكاووس، آققلا و بندرتركمن به ترتيب 61، 24 و 20رأس بودند. بر اساس استاندارد سانجياكومو و با استفاده از متر نواري خصوصيات بيومتري متعلق به 13صفت از نواحي سر و گردن اسب ها شامل طول سر، طول گوش، فاصله چشم ها، فاصله گوش تا چشم، فاصله چشم تا انتهاي فك پايين، فاصله چشم تا دهان، پهناي فك، محيط پوزه، محيط ابتداي گردن، محيط وسط گردن، محيط انتهاي گردن، طول خارجي گردن و طول داخلي گردن مورد اندازه گيري قرار گرفتند. آمار توصيفي، تجزيه واريانس و مقايسه ميانگين هاي حداقل مربعات به ترتيب و با استفاده از رويه Means، روش مدل هاي خطي عمومي (GLM) و آزمون توكي-كرامر در سطح معنيداري 5% توسط نرمافزار آماري SAS مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته ها: پس از آناليز داده ها، نتايج اين پژوهش نشان داد كه صفات طول سر، فاصله چشم ها، محيط پوزه، محيط ابتداي گردن، محيط انتهاي گردن و طول خارجي گردن پراكندگي و ضريب تغييرات كمتري در مقايسه با ساير صفات داشتند. در اين تحقيق، بيشترين و كمترين ضريب تغييرات به ترتيب براي صفت عرض فك (14/68%) و صفت طول سر (4/29%) برآورد شد. مقايسه ميانگين ­هاي حداقل مربعات نشان داد كه، سن روي صفات فاصله بين گوش تا چشم (05/0>p) و محيط ابتداي گردن (0/01>p)، جنس روي صفات فاصله بين چشم‌ها (0/05>p)، عرض فك (0/01>p)، محيط پوزه (0/01>p)، محيط انتهاي گردن (0/01>p)، محيط وسط گردن (0/01>p) و محيط ابتداي گردن (0/01>p) و منطقه پرورش روي صفات طول سر (0/01>p)، فاصله بين چشم‌ها (0/05>p)، عرض فك (0/05>p)، محيط پوزه (0/05>p)، محيط انتهاي گردن (0/01>p)، محيط وسط گردن (0/01>p)، محيط ابتداي گردن (0/01>p) و طول بالاي گردن (0/01>p) اثر معني دار داشت. نتيجه ­گيري: به طور كلي نتايج اين بررسي نشان داد كه، مقادير صفات بيومتري نواحي سر و گردن اسب هاي تروبرد بيشتر از ساير اسب هاي ايراني بود و عوامل محيطي سن، جنس و منطقه پرورش بر روي اين صفات موثر بودند. نتايج اين تحقيق مي تواند شاخص مناسبي براي مقايسه، انتخاب و اصلاح نژاد اسب هاي تروبرد باشد.

Introduction and Objective: Biometric measures of some body dimensions can be used as indicator of a particular breed. Among these characteristics, the horse's head and neck regions dimensions are of particular importance. These characteristics, in addition to showing differences among breeds of the horses, may also affect the performance and beauty of the animal. The long head and neck in horses makes the animal more flexible and increases the performance. Rearing conditions, age, sex and nutrition of the horses are important factors for body dimension traits. Material and Methods: This study was conducted to investigate the effect of some environmental factors on biometric traits of the head and neck of Thoroughbred horses in Golestan province. For this purpose, the head and neck regions dimensions of 105 randomly selected Thoroughbred horses were measured. The studied horses included 66 stallions and 39 mares ranging from 2 to 4 years of age. The number of horses in Gonbad Kavous, Aq Qala and Bandar Turkmen counties were 61, 24 and 20, respectively. According to the San Giacomo Standard and by using a tape meter, 13 biometric dimensions of the horses head and neck regions, including Head Length (HL), Ear Length (EL), Eye to Eye Width (EEW), Ear to Eye Length (EED), Eye to Jaw Length (EJL), Eye to Mouth Length (EML), Jaw Width (JW), Muzzle Circumference (MC), Head Neck Circumference (HNC), Neck Midpoint Circumference (NMC), Neck Body Circumference (NBC), Upper Neck Length (UNL) and Neck Down Length (NDL) were measured. Descriptive statistics, analysis of variance and comparison of least squares means (LSM), were obtained using Means procedure, General Linear Models (GLM) and Tukey-Kramer Test at a significant level of 5% by SAS statistical software, respectively. Results: The results indicated that HL, EEW, MC, HNC, NBC and UNL traits were lower dispersion and coefficient of variations compared to other traits.The highest and the lowest coefficients of variation were estimated for JW (14.68%) and HL (4.29%), respectively. Analysis of variance showed that the effect of age on EEL (p<0.05) and NBC (p<0.01), sex on EEW (p<0.05), JW (p<0.01), MC (p<0.01), HNC (p<0.01), NMC (p<0.01) and NBC (p<0.01) and rearing area on HL (p<0.01), EEW (p<0.05), JW (p<0.05), MC (p<0.05), HNC (p<0.01), NMC (p<0.01), NBC (p<0.01) and UNL (p<0.01) traits were significant. Conclusion: The results of this study showed that, the biometric dimensions of the head and neck regions of Thoroughbred horses were higher than those for other Iranian horses and environmental factors such as age, sex and rearing area had significant effects on these traits. The results of this study can be used for comparing, selecting and breeding of Thoroughbred horses of Golestan province.