شناسايي نشانگرهاي CBDP و SCoT مرتبط با بيماري‌هاي زنگ‌برگي، سفيدك پودري و لكه برگي سپتوريايي در ژنوتيپهاي گندم بهاره

Investigation of informative CBDP and SCoT markers for leaf rust, powdery mildew and septoria leaf blotch diseases in spring wheat genotypes

بيماري‌هاي قارچي برگ گندم از جمله مهم‌ترين عوامل كاهش عملكرد اين محصول استراتژيك مي‌باشند. بنابراين شناسايي منابع مقاومت به بيماري‌هاي مهم قارچي گندم از اهميت بالايي براي افزايش عملكرد اين محصول برخوردار است. به منظور شناسايي نشانگرهاي حاوي اطلاعاتCBDP و SCoT براي بيماريهاي زنگ‌برگي، سفيدك پودري و سپتوريوز برگي، 63 ژنوتيپ گندم به صورت طرح اگمنت در ايستگاه تحقيقات كشاورزي عراقي محله(گرگان)، در سال زراعي 98-1397 كاشته شدند. ژنوتيپها با استفاده از تجزيه خوشهاي و براساس روش UPGMA به سه گروه دسته بندي شدند كه اين گروه‌ها به ترتيب 24، 17 و 22 عضو داشتند. از بين ژنوتيپ‌هاي مورد بررسي ژنوتيپ‌هاي شماره 49 و 60 مقاومت بالايي نسبت به هر سه بيماري نشان دادند. نتايج تجزيه ارتباط نشان داد كه در مجموع از 16 جفت آغازگر به كار رفته، 99 آلل تكثير شدند كه از بين آنها 43 الل چندشكلي نشان دادند. بيشترين درصد چندشكلي مربوط به آغازگر نوع SCoT و كم‌ترين آن مربوط به آغازگر CBDP بود. و نشانگرهاي SCoT11-2 و CBDP 10-2 با هر سه بيماري ارتباط معني‌داري نشان دادند. همچنين نشانگر SCoT21-3 با دو بيماري سفيدك پودري و زنگ قهوهاي ارتباط معني داري (P<0.05). داشت. همچنين سه نشانگر SCoT4-5 ،SCoT8-6 و CBDP 15-6 به طور معني داري با دو بيماري زنگ برگي و سپتوريوز برگي در ارتباط بودند. از اين نشانگرها مي توان به صورت مجزا و يا د ر تركيب با ديگر نشانگر ها در ساير برنامه هاي اصلاحي مانند مكا ن يابي و تهيه نقشه هاي ژنتيكي استفاده نمود .

Fungal leaf diseases are the most destructive factors to wheat (Triticum aestivum L.) yield. Therefore, identification of resistance sources to important fungal diseases is a great importance to increase wheat yield. In order to identify informative CBDP and SCoT markers for leaf rust, powdery mildew and septoria leaf blotch disease, 63 wheat genotypes were planted through the augment design in agricultural research station of Araghimahaleh (Gorgan) during 2018-19. Clustering based on UPGMA, put the genotypes into 3 groups with 24, 17 and 22 individuals. Among the studied genotypes, genotypes No. 49 and 60 showed highest resistance to all three diseases. Association analysis showed that from 16 CBDP and SCoT primers, 99 bands produced in total, which 43 bands were polymorph. The maximum percent of polymorphism belonged to SCoT primers and the minimum polymorphism belonged to CBDP. SCoT11-2, CBDP 10-2 was shown significant correlation with all three diseases. SCoT21-3 was also significantly (P<0.05) associated with powdery mildew and leaf rust. Furthermore SCoT4-5 ،SCoT8-6 and CBDP 15-6 had significant relation to brown rust and Septoria leaf blotch. Use of this technique individually or in combination with other molecular markers is recommended for other breeding programs such as gene mapping.