طراحي الگوي مفهومي راهبردهاي ائتلاف برندهاي زعفران صادراتي ايران و شرايط مداخله‌گر مؤثر بر آن

Conceptual Design of Iranian Saffron Export Brands Coalition Strategies and Intervening Conditions Affecting It

ايران بزرگ‌ترين توليد‌كننده و صادركننده زعفران است. اما طي سال‌هاي اخير سهم ايران از بازار جهاني اين محصول ملي پيوسته در حال افول بوده است. از سوي ديگر شاهد آن هستيم كه برندهاي زعفران صادراتي ايران در مقايسه با برندهاي كشورهاي واردكننده آن از جايگاه رقابتي مناسبي در بازارهاي بين‌المللي برخودار نيستند. به‌ باور اكثر صاحبنظران يكي از دلايل اصلي اين موضوع فقدان يك ديدگاه راهبردي و مشترك بين ذينفعان صنعت زعفران ايران است. پژوهش حاضر با هدف طراحي مفهومي راهبردهاي ائتلاف برندهاي زعفران صادراتي ايران و شرايط مداخله‌گر مؤثر بر آن انجام شده است. جامعه آماري پژوهش شامل اعضاي اتحاديه صادركنندگان زعفران خراسان رضوي بود. نمونه‌ها با استفاده از روش نمونه‌گيري هدفمند در شروع و نمونه‌گيري نظري در طي فرآيند مطالعه تا رسيدن به اشباع نظري انتخاب شدند. براي جمع‌آوري داده‌ها از مصاحبه‌هاي عميق نيمه ساختارمند كه شيوه مرسوم مطالعات كيفي است، استفاده شد. براي تجزيه‌ و تحليل داده‌ها از سه مرحله كدگذاري باز، محوري و انتخابي كه شيوه مرسم نظريه داده‌بنياد است، استفاد شد. نتايج پژوهش نشان داد مقوله اصلي «راهبردهاي ائتلاف برندهاي زعفران صادراتي ايران» داراي 13 مقوله فرعي و 83 مفهوم وابسته به آنهاست. همچنين، مشخص شدكه اين راهبردها تحت تأثير مقولات فرعي «هموارسازي صادرات»، «ترويج و اطلاع رساني» و «روان‌سازي كسب ‌و كار» تقويت و بالعكس توسط مقولات فرعي «تعارض منافع» و «مافياي زعفران» تضعيف مي‌گردند. در نهايت، ذينفعان صنعت مي‌توانند از دستاوردهاي اين مطالعه براي برنامهريزي راهبردي ائتلاف برندهاي زعفران صادراتي ايران استفاده نمايند.

Iran is the largest producer and exporter of saffron, but in recent years, Iran's share of the global market for this national product has been steadily declining. On the other hand, Iranian saffron export brands do not have a good competitive position in international markets compared to the foreign brands in its importing countries. According to the most experts, one of the main reasons is the lack of a strategic and shared vision among the stakeholders of the Iranian saffron industry. The aim of this study was to conceptually design the strategies of the Iranian export saffron brands Coalition and intervening conditions affecting it. The statistical population of the study included members of the Khorasan Razavi Saffron Exporters Union. The samples were selected via purposive sampling at the beginning and theoretical sampling during the study process until saturation. In-depth semi-structured interviews used for data collection, which is a common method of qualitative studies and data analysis was performed by three steps of open, axial and selective coding. The results showed that the main category of "Iranian Saffron Export Brands Coalition Strategies" has 13 sub-categories and 83 related concepts. Also, it was found that these strategies are strengthened by the sub-categories of "export smoothing", "promotion and informing" and "business facilizing" where sub-categories of "conflict of interests" and "saffron mafia" are weakened them. Finally, it is recommended that all industry stakeholders can use the findings of this study for strategically planning of Iranian export saffron brands coalition.