مديريت شبكه توزيع زعفران در شهرستان تربت حيدريه

Management of Saffron Distribution Network in Torbat Heydariyeh City

يكي از عوامل مهمي كه باعث عدم تحقق اهداف توسعه كشاورزي و افزايش توليد و درآمد كشاورزان در كشورهاي درحال­ت وسعه مي­شود نارسايي سيستم توزيع محصولات كشاورزي است. زعفران به‌عنوان يكي از مهم‌ترين محصولات كشور از اين امر مستثنا نمي­ باشد. لذا هدف اصلي اين مطالعه طراحي مسير بهينه توزيع زعفران با كاربرد روش برنامه­ريزي آرماني چند انتخابي است. به‌منظور دستيابي به اين هدف آمار و اطلاعات موردنياز با استفاده تكميل 352 پرسش­نامه در بخش توليدكنندگان، 40 پرسش­نامه در بخش عمده­فروشان و 150 پرسش­نامه در بخش خرده‌فروشان با روش نمونه ­گيري تصادفي در دسترس و در شهرستان تربت­ حيدريه به‌عنوان يكي از مهم‌ترين مراكز توليد اين محصول جمع­آوري گرديد. نتايج حاصل از بهينه­ سازي مدل نشان داد 64 درصد از كشاورزان نمونه مورد مطالعه كمتر از 10 كيلوگرم زعفران را به انبار فرضي منتقل مي­كنند. 32 درصد از كشاورزان بين 10 تا 50 كيلوگرم و تنها 4 درصد آنان بيش از 50 كيلوگرم زعفران را به انبار فرضي منتقل كردند. 62 درصد عمده‌فروشان كمتر از 100 كيلو زعفران و 38 درصد مابقي بيشتر از 100 كيلو زعفران را از انبار فرضي دريافت نمودند. همچنين20 درصد عمده‌فروشان كمتر از 20 كيلو زعفران، 52 درصد آنان بين 20 تا 40 كيلو زعفران و 28 درصد بيش از 40 كيلو زعفران را به خرده‌فروشان انتقال دادند. طبق پاسخ بهينه مدل، متوسط ميزان انتقال زعفران از خرده‌فروشان به بخش كدكن، جلگه رخ، بايگ و بخش مركزي تربت­حيدريه نيز به ترتيب برابر 0.88، 0.34، 0.87 و 32.76 كيلوگرم گزارش شد. همچنين نتايج بهينه ­سازي مدل با سه كانال توزيع نشان داد كانال توزيع شماره 2 (كشاورز- خرده‌فروش- مصرف‌كننده) به‌عنوان كانال بهينه با كمترين هزينه انتخاب گرديد.

One of the important factors that prevent the achievement of agricultural development goals and increase the production and income of farmers in developing countries is the inefficiency of the agricultural distribution system. Saffron as one of the most important products of the country is affected by this inefficiency. Therefore, the main purpose of this study is to design the optimal method of saffron distribution using the multi-choice goal programing model. In order to achieve this goal, the required statistics and information were completed by completing 352 questionnaires in the producers section, 40 questionnaires in the wholesalers section and 150 questionnaires in the retails section by random sampling method available for Torbat Heydariyeh city (as one of the most important production centers of this product) was collected. The results of model optimization showed that 64% of the farmers under study transfer less than 10 kg of saffron to the warehouse. 32% of farmers transferred between 10 - 50 kg and only 4% of them transferred more than 50 kg of saffron to a warehouse. 62% of wholesalers received less than 100 kg of saffron and the remaining 38% received more than 100 kg of saffron from the warehouse. Also, 20% of wholesalers transferred less than 20 kg of saffron, 52% of them transferred between 20 - 40 kg of saffron and 28% of them more than 40 kg of saffron transferred to retailers. According to the optimal output of the model, the average rate of saffron transfer from retailers to Kadkan, Jolgeh Rokh, Baig and central part of Torbat Heydariyeh is equal to 0.88, 0.34, 0.87 and 32.76 kg, respectively. Also, the results of model optimization with three distribution channels showed that distribution channel No. 2 (farmerretailer- consumer) was selected as the optimal channel with the lowest cost.