پديد آورندگان :
بيطرف ثاني، مرتضي مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي يزد - سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - بخش تحقيقات علوم دامي، يزد، ايران , خجسته كي، مهدي مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي قم - سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - بخش تحقيقات علوم دامي، قم، ايران , زارع هرفته، جواد مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي يزد - سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - بخش تحقيقات علوم دامي، يزد، ايران , شفيع نادري، علي مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي قم - سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - بخش تحقيقات علوم دامي، قم، ايران
كليدواژه :
سن , شتر تك‌كوهانه , منحني رشد , مدلهاي رياضي
چكيده فارسي :
هدف از انجام مطالعه حاضر، تعيين بهترين مدل رياضي جهت توصيف منحني رشد شترهاي تك‌كوهانه بود. بدين منظور از ركوردهاي ثبت شده بين سالهاي 1369 تا 1397 در ايستگاه تحقيق و توسعه شتر تك‌كوهانه واقع در شهرستان بافق استان يزد، استفاده شد. ركوردهاي مورد استفاده شامل وزن بدن 747 نفر شتر تك كوهانه در سنين مختلف (از تولد تا 14 ماهگي) بود. به منظور تعيين بهترين مدل توصيف كننده منحني رشد شترهاي تك‌كوهانه، هشت مدل رياضي مختلف شامل مدل خطي، و مدلهاي غيرخطي شامل درجه دوم، درجه سوم، گومپرتز، برودي، لجستيك، مونومولكولار و فون برتالنفي با هم مقايسه شدند. سن شترها به عنوان متغير مستقل و وزن شترها به عنوان متغير وابسته در مدل وارد شدند. معيار مقايسه كارآيي مدلها، دارا بودن بالاترين مقدار ضريب تعيين تصحيح شده (R2adj) و يا كمترين مقدار معيار اطلاعات آكائيك (AIC) و جذر ميانگين مربعات خطا (RMSE) بود. بر اساس نتايج اين مطالعه، دقت معادلات خطي، درجه دوم و درجه سوم در توصيف منحني رشد شترهاي تك‌كوهانه نسبت به مدلهاي گومپرتز، لجستيك، مونوملكولار، فون برتالنفي و برودي به مقدار قابل توجهي كمتر بود. نتايج مطالعه حاضر نشان داد وزن شترها از روي سن آنها تا سن شيرگيري (200 روزگي) با دقت بالايي قابل تخمين است، اما پس از شيرگيري به دليل تاثير شرايط محيطي مختلف بر رشد شترها و تغيير ناگهاني نوع خوراك، افزايش وزن شترها با افزايش سن آنها رابطه خطي نداشته و بهتر است علاوه بر سن از ساير فراسنجه ها نظير ابعاد بدن براي تخمين دقيق وزن شترها استفاده شود.
چكيده لاتين :
The present study aimed to determine the best mathematical model to describe the growth curve of dromedary camels. For this purpose, the data recorded between 1990 and 2018 in the National Research and Development Station on Dromedary Camel located in Bafgh, Yazd province, were used. The records included the body weight of 747 dromedary camels at different ages (from birth to 14 months of age). To determine the best model describing the growth curve of dromedary camels, eight different mathematical models including linear, quadratic, cubic, Gompertz, Brody, logistic, monomolecular, and von Bertalanfy were compared. The age of camels was included in the model as an independent variable and the weight of camels as a dependent variable. The criteria for comparing the performance of the models were having the highest value of the corrected coefficient of determination (R2 adj) or the lowest values of Akaike information criterion (AIC) and the mean square error (MSE). Based on the results of this study, the accuracy of linear, quadratic, and cubic equations in describing the growth curve of dromedary camels was significantly lower than that of Gompertz, logistic, monomolecular, von Bertalanfy and Brody models. The results of the present study showed that the weight of dromedary camels could be predicted precisely up to weaning age (200 days), However, after weaning, due to the effect of different environmental conditions on the growth of camels and a sudden change in feed type, the increase in camel weight does not have a linear relationship with their age, and it is better to use other parameters such as biometric measurements to accurately estimate camel weight.
