ادبيات فارسي و تعليم و تربيتِ ديني؛ با محوريتِ كتاب‌هايِ فارسيِ دوره متوسطة اول

Persian Literature and Religious Education; with a Focus on Literature Books of Middle School

با مطالعة كتاب­هاي قديم و جديد فارسيِ دورة متوسّطة اوّل، مشاهده­ مي­شود كه در آنها از مضامين ارزنده‌اي، چون: عشق به خداوند بلندمرتبه، پيامبر و امامان معصومـ عَلَيْهِمُ­ السَّلام ـ ، غنيمت ­شمردن فرصت حيات؛ شهادت و... سخن ­رفته ­است. هرچند بار تربيتي و معنويِ كتاب­هاي فارسي كنوني درخور توجّه است، امّا جاي خاليِ برخي از مطالب، در آنها احساس مي­شود. از اين­رو، همراه با نقد و بررسي برخي از درس­هاي كتاب­هاي فارسي اين دوره، برخي از اشعار و نوشته­ها نيز براي اين­­كتاب­ها پيشنهاد شده ­است. اين نقد و بررسي بر اساس شش مؤلفۀ برگزيده‌ شدة اثرگذار در امرِ تعليم و تر بيتِ ديني دانش­آموزان انتخاب ­شده ­است­كه عبارت اند از: ياد مرگ و قيامت (و شهادت)، عبادت عاشقانه، پرهيزكاري و خودسازي، ادب، چشمِ دل و مهدويّت. از ميان اين مؤلّفه ­ها، مؤلفۀ «ياد مرگ و قيامت (و شهادت)» با 24 بار دفعات تكرارِ در اسناد، بالاترين بسامد را داراست كه بيانگر اهمّيّت اين موضوع در نظر مؤلّفان است. هدف از اين پژوهش كه به­ روشِ تحليلِ محتوايِ ­كيفي انجام گرفته ­است، پاسخ به اين پرسش است­كه چگونه باكمك اين مؤلّفه­ ها و مطالب پيشنهادي مي­توان دانش ­آموزاني دين­باور و پرهيزكار تربيت ­كرد؛ چرا تا به حال، در اين زمينه، چندان موفّق نبوده­ايم. پس از مطالعاتِ نظري (و در برخي از موارد، ميداني)، و تجزيه و تحليل مطالب جمع‌آوري­ شده، ­اين­ نتيجه به ­دست مي­آيد كه يكي ­از بهترين راه­هاي مقابله با آسيب­هاي اجتماعي و هجمه ­هاي اعتقاديِ روزافزون، افزايش معرفت ديني دانش ­آموزان با استفادة هوشمندانه از مطالب كتاب­هاي فارسيِ اين دوره، به ويژه مؤلفۀ «ياد مرگ و قيامت (و شهادت) است؛ و نيز توجّه به عوامل مهمّ ِديگري كه در اين معرفت­افزايي سهيم خواهند بود.

By studying the old and new edition of the Literature books of the middle school, it can be seen that they contain valuable topics, such as: love of The Most High God, the Prophet and the infallible Imams, seizing the opportunity of life; Martyrdom and ... has been spoken. Although the educational and spiritual burden of modern Literature books is noteworthy, but the emptiness of some materials is felt missing in them. Therefore, along with reviewing some of the lessons of Literature books of this school, some poems and writings have also been suggested for these books. This review is based on six selected influential components in the religious education of selected students, which are: remembrance of death and resurrection (and martyrdom), romantic worship, piety and self-improvement, politeness, the inner eye and Mahdism (Messianism). Among these components, the component "Remembrance of Death and Resurrection (and Martyrdom)" has the highest frequency with 24 repetitions in documents, which indicates the importance of this issue in the opinion of the authors. The purpose of this research, which has been done by qualitative content analysis method, is to answer the question of how religious and pious students can be trained with the help of these components and suggested contents; why we have not been so successful so far. After theoretical (and in some cases, field) studies, and analysis of the collected material, it is concluded that one of the best ways to deal with social and Belief attacks is Increasing students' religious knowledge by intelligently using the contents of the Literature books of this school, especially the component "Remembrance of Death and Resurrection (and Martyrdom); as well as attention to other important factors that will contribute to this knowledge increasing.