عنوان مقاله :
بررسي اثر مكان رويش بر ميزان و كيفيت اسانس اسپات گلآذين برخي رقم‌هاي نخل خرما
عنوان به زبان ديگر :
Investigation effect of growth region on essential oil content and quality of inflorescence spathe of some date palm varieties
پديد آورندگان :
سهيلا اتقائي، معصومه دانشگاه آزاد اسلامي، واحد علوم و تحقيقات - دانشكده علوم كشاورزي و صنايع غذايي، تهران، ايران , سفيدكن، فاطمه سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسه تحقيقات جنگل‌ها و مراتع كشور، تهران، ايران , دريني، علي سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي جنوب استان كرمان، كرمان، ايران , صادق زاده حمايتي، سعيد سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسه تحقيقات اصلاح و تهيه بذر چغندرقند، كرج، ايران , عبدوسي، وحيد دانشگاه آزاد اسلامي، واحد علوم و تحقيقات - دانشكده علوم كشاورزي و صنايع غذايي، تهران، ايران
كليدواژه :
اسانس , گلآذين , 3 و 4 ديمتوكسي تولوئن
چكيده فارسي :
گلآذين خرما (Phoenix dactylifera L.) در پوششي بنام اسپات قرار دارد كه حاوي اسانس است. در اين مطالعه تأثير منطقه رويش (بم و جيرفت) بر ميزان و اجزاي اسانس اسپات رقم‌هاي خرما (پيارم، زاهدي، مضافتي و هليلهاي) ارزيابي شد. استخراج اسانس به روش تقطير با آب و آناليز آن توسط دستگاه هاي GC و GC/MS انجام شد. نتايج نشان داد اثر رقم بر ويژگيهاي ريختشناسي بيش از اثر مكان بود و رقم‌هاي مضافتي (06/55 سانتيمتر) و هليلهاي (80/48 سانتيمتر) بيشترين طول اسپات نشان دادند. بيشترين عرض اسپات در رقم‌هاي مضافتي (52/11 سانتيمتر) و پيارم (83/10 سانتيمتر) ثبت شد و رقم زاهدي بيشترين تعداد اسپات در نخل (83/14 عدد) را داشت. از طرف ديگر، وزن تر و خشك اسپات و عملكرد ماده خشك اسپات در بم (بهترتيب 30/235 و 66/67 گرم در اسپات و 906/747 گرم در نخل) بهترتيب معادل 38، 48 و 41 درصد بيش از جيرفت شد. ميزان اسانس هر اصله نخل در منطقه بم (246/1 گرم) 26/2 برابر جيرفت (551/0 گرم) شد. رقم مضافتي بيشترين وزن تر، خشك و عملكرد مادهخشك اسپات را داشت. بيشترين درصد اسانس (168/0-148/0 درصد) نيز به دو رقم زاهدي و پيارم تعلق داشت. اسانس هر چهار رقم در هر دو مكان رويش حاوي 3و4 ـ دي متوكسي تولوئن (2/71-7/58 درصد)، پاراـ متيل انيسول (0/30-2/4 درصد)، 2و6 ـ دي متوكسي تولوئن (8/16-6/8 درصد)، ان ـ نونانال (1/4-6/0 درصد) و اورتوـ وانيلين (6/2-5/0 درصد) بودند. رقم‌هاي مورد مطالعه از لحاظ اثرپذيري از مكان رويش به دو دسته تقسيم شدند. رقم‌هاي هليلهاي و مضافتي از ثبات نسبي بيشتري برخوردار بودند.
چكيده لاتين :
Inflorescences of date palm (Phoenix dactylifera L.) are encapsulated in a cover known as spathe, containing essential oil. In this study the impact of growth location (Bam and Jiroft) on the essential oil content and composition of date palm varieties (Piarom, Zahedi, Mozafati, and Hallilehie) was investigated. The essential oils were obtained by hydrodistillation and analyzed by GC and GC/MS. Results showed that effect of variety on morphological traits was more than growth location and Mozafati’ and ‘Hallilehie’ varieties showed the highest spathe length (55.06 and 48.80 cm). The highest spathe width was recorded for 'Mozafati’ and ‘Piarom’varieties (11.52 and 10.83 cm), and ‘Zahedi’ variety had the highest spathe number per palm tree (14.83). On the other hand, spathe fresh and dry weight and spathe dry matter yield in Bam (235.30 and 67.66 g/spathe, and 747.906 g/palm tree) were 38%, 48%, and 41% greater than those in Jiroft, respectively. The essential oil per palm tree in Bam (1.246 g) was 2.26 times greater than that in Jiroft (0.551 g). The ‘Mozafati’ variety had the highest spathe fresh weight, dry weight, and dry matter yield. The highest essential oil percentage (0.148-0.168%) belonged to ‘Zahedi’ and ‘Piarom’ varieties. The essential oils of all four varieties in both growth location contained five chemical compounds of 3,4-dimethoxytoluene (58.7-71.2 %), p-methylanisole (4.2-30.0 %), 2,6-dimethoxytoluene (8.6-16.8 %), n-nonanol (0.6-4.1%), and o-vanillin (0.5-2.6%). The studied varieties were divided into two groups in terms of their effectiveness from the growth location. The Hallilehie and Mozafati varieties showed higher relative stability.
عنوان نشريه :
علوم باغباني ايران
