پديد آورندگان :
حسيني، آرزو دانشگاه هنر اصفهان - دانشكده معماري و شهرسازي , صالحي نيا، دانشگاه هنر اصفهان - دانشكده معماري و شهرسازي , شفايي، مينو دانشگاه هنر اصفهان - دانشكده معماري و شهرسازي , صالح صدق پور، بهرام دانشگاه شهيد رجايي تهران - دانشكده علوم انساني
كليدواژه :
كودك , انگيزش بازي , مدل علي , متغيرهاي كالبدي- عملكردي , عرصه مياني مجتمع مسكوني
چكيده فارسي :
رشد روزافزون جمعيت شهرها از يك‌سو و افزايش قيمت زمين از سوي ديگر، موجب ايجاد محيط هاي مسكوني پرتراكم شده است. زندگي در چنين فضاهايي، اثرات منفي بر سلامت فردي و اجتماعي ساكنان گذاشته است. كودكان به عنوان آسيب‌پذيرترين گروه جامعه، در مقابل دگرگوني محيط فيزيكي و اجتماعي، در معرض خطر بيشتري قرار دارند. بيشتر پژوهش‌هاي اخير، بر ويژگي‌هاي زمين‌هاي بازي شهري تمركز دارند؛ در حالي كه كمبود زمين بازي در مجتمع مسكوني، لزوم توجه به طراحي عرصه مياني مجتمع مسكوني براي بازي كودكان را تأييد كرده است. بر اين اساس، مقاله حاضر به دنبال دست‌يابي به مدل انگيزش بازي كودك در عرصه مياني مجتمع مسكوني با استفاده از رويكرد تركيبي است. مباني نظري پژوهش با رويكردي كيفي و با هدف جستجوي ويژگي‌هاي كالبدي- عملكردي و شناختي- رفتاري مؤثر در ايجاد و افزايش انگيزش بازي كودك تدوين شده‌اند و چگونگي تأثير هر يك از اين ويژگي‌ها از تبديل داده‌هاي كيفي به كمي حاصل شده است. در اين راستا، با به‌كارگيري روش پيمايشي بر مبناي تكنيك دلفي، پس از ساخت و اعتباريابي ابزار تحقيق، در آغاز، نگرش 20 متخصص و در ادامه 100 نفر از متخصصين مورد پرسش قرار گرفت. در نهايت، شش عامل مؤثر بر انگيزش بازي كودك شامل؛ نظارت‌پذيري، خوانايي محيط كودك‌محور، عوامل محرك طبيعي، تعاملات اجتماعي (نسلي- بين نسلي)، سرزندگي محيط و نيز تحريك حواس به روش تحليل عاملي (نرم‌افزار SPSS23) استخراج شدند. در ادامه، بر اساس ارتباط متغيرهاي مذكور، مدلي فرضي به كمك نرم‌افزار "ايموس 23" پيشنهاد شد و سپس رابطه و ميزان تأثير عوامل بر يكديگر به روش تحليل مسير به‌دست آمد و در نهايت، مدل فرضي پيشنهادي اصلاح شد. بر اساس تحليل مدل به‌دست‌آمده، روابط متغيرهاي پژوهش تفسير شد؛ بررسي اثرات مستقيم و غيرمستقيم عوامل مذكور، نشان‌دهنده رابطه ميان ويژگي‌هاي شناختي- رفتاري و ويژگي‌هاي كالبدي- عملكردي است كه مي‌تواند در قابليت بازي‌انگيزي عرصه مياني مجتمع‌هاي مسكوني مؤثر افتد. در پايان، مدل نهايي رابطه بين متغيرهاي كالبدي- عملكردي و متغيرهاي شناختي- رفتاري ارائه شد.
چكيده لاتين :
The population growth of cities on the one hand and rising land prices on the other hand havecreated overcrowded residential environments. Living in such environments has had a negativeimpact on the individual and social health of residents. Children, as the most vulnerable groupin society, are at greater risk of being exposed to changes in physical and social environmentsthan the other groups. The literature review has shown that most recent research focuses onthe characteristics of urban playgrounds, while the lack of playgrounds in residential areas hasconfirmed the necessity of paying attention to design of the middle area in residential complexfor kids’ motivation to play. Hence, the present investigated effective factors that would influencekids’ motivation to play in the middle area of residential complexes adopting a mixed-methodapproach (quantitative & qualitative). Accordingly, the theoretical framework of the research hasbeen developed with a qualitative method and aimed at searching for skeletal-functional andcognitive-behavioral features effective on creating and enhancing kids’ motivation to play. Onthe other hand, the extent and quality of the impact of each component resulted in transformingof quantitative data into quantitative data. In this research, a survey based on the Delphi methodwas used. After the construction and validation of the instrument, 100 architects’ attitude wasexamined. Finally, seven factors affecting on kids’ motivation to play were extracted by usingfactor analysis. These factors were: controllability, child-centered legibility, natural stimulantfactors, social interactions (generational & cross-generational), vitality of environment, curiosityand also, sensory stimulation. Following that, a hypothetical model was proposed based on therelationship between these variables and then, the factors’ relationship type and extent of effect oneach other were obtained by path analysis. Finally, the proposed model was modified. Based onthe analysis of the model, the relationship of the variables under investigation were interpreted:the study of direct and indirect effects of these factors shows the relationship between cognitivebehavioralcharacteristics and physical-functional characteristics that can have an important roleon the environmental affordances for kids’ motivation to play. At the end, the final model forthe relationship between physical-functional variables and cognitive-behavioral variables waspresented.
