مقايسه اثربخشي آموزش مبتني بر طرحواره و آموزش مبتني بر پذيرش و تعهد بر خستگي از شفقت در مادران مراقب خانواده

Comparison of the Effectiveness of Schema-Based Education and Acceptance and Commitment-Based Education on Compassion Fatigue in Family Caring Mothers

مادران مراقبت‌كننده از كودكان اتيسم و كودكان دچار اختلال جسمي- حركتي نه تنها از داغ ننگ جامعه رنج مي‌برند؛ بلكه در خطر ابتلاء به مشكلات و ناتواني‌هاي رواني هستند. هدف پژوهش حاضر مقايسه اثربخشي آموزش مبتني بر طرحواره و آموزش مبتني بر پذيرش و تعهد بر خستگي شفقت در مادران مراقب خانواده بود. روش پژوهش نيمه آزمايشي با طرح پيش آزمون، پس آزمون و پيگيري با گروه كنترل بود. جامعه آماري اين پژوهش همه مادران كودكان با اختلال اتيسم و كودكان با مشكلات جسمي- حركتي بودند كه فرزندشان در مدارس ويژه شهر تهران در سال 1398 مشغول به تحصيل بودند كه از ميان آن‌ها 45 مادر داوطلب واجد شرايط وارد مطالعه شدند و با همگن‌سازي سن و مدت زمان مراقبت در دو گروه آزمايش و يك گروه گواه قرار گرفتند. شركت‌كننده‌ها به پرسشنامه خستگي از شفقت مراقبين خانواده ، نسخه كوتاه پرسشنامه طرحواره يانگ (1998)؛ نسخه دوم پرسشنامه تعهد و عمل بوند و همكاران (2011) پاسخ دادند. جهت تحليل داده‌ها از روش تحليل طرح آميخته و نرم‌افزار 25SPSS استفاده شد. نتايج پژوهش نشان داد آموزش مبتني بر طرحواره (01/0> P و41/11 =F) و آموزش مبتني بر پذيرش و تعهد (01/0> P و77/19 =F) در مقايسه با گروه كنترل بر خستگي از شفقت مؤثر بودند. براساس يافته‌هاي حاصل از پژوهش حاضر آموزش مبتني بر طرحواره و آموزش مبتني بر پذيرش و تعهد هر دو بر كاهش خستگي از شفقت مادران مراقب خانواده مؤثر بودند. همچنين بين اثربخشي آموزش مبتني بر طرحواره و آموزش مبتني بر پذيرش و تعهد تفاوت معناداري وجود ندارد. كليدواژه‌ها: آموزش مبتني بر طرحواره، آموزش مبتني بر پذيرش و تعهد، خستگي از شفقت، مادران مراقب خانواده

Mothers caring for children with autism and children with physical disabilities not only suffer from the stigma of society; rather, they are at risk for mental health problems and disabilities.The aim of the present study was to the comparison of the effectiveness of schema-based education and acceptance and commitment-based education on Compassion Fatigu in family caring mothers. The research method was semi-experimental with pre-test, post-test, and follow-up with a control group. The statistical population of this study was all mothers with children with autism and children with physical-motor disabilities were educating in special schools in Tehran in 2019, from which 45 mothers eligible volunteers entered the study and with the homogenization of age and duration of care assigned to two experimental groups and a control group. Participants answered to the Compassion Fatigu Inventory for Family Caregivers; Young Schema Questionnaire-short form (1998) and Acceptance and Action Questionnaire-II by Bond et al. (2011). Mixed analysis method and SPSS 25 software was used to analyze the data. The research results indicate schema-based training (F= 11.41 & p < 0.01) and acceptance and commitment-based training (F= 19.77 & p < 0.01), were effective on compassion fatigue by relying on control group.Based on the achievements of this research, schema-based training and acceptance and commitment-based training are both effective on reducing compassion fatigue of family caring mothers. Also, there is no meaningful difference between Schema-Based Education and Acceptance and Commitment-Based Education Keywords: Schema-Based Education، Acceptance and Commitment-Based Education، Compassion Fatigue, ,Family caring mothers