چكيده فارسي :
به‌منظور بررسي سطح تحمل و غربال‌گري گونه‌هاي مختلف آويشن نسبت به تنش‌هاي دمايي، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه كاملا تصادفي با سه تكرار در شرايط آزمايشگاهي اجرا شد. اين آزمايش با استفاده از شش گونه آويشن (Th. fallax، Th. fedtschenkoi، Th.pubescens، Th.vulgaris، Th.daenensis وTh. kotschyanus )، در دو سطح رطوبتي (خشك و مرطوب) و در 15 سطح دمايي (محدوده دمايي 8- تا 48 درجه سانتي‌گراد با فاصله 4 درجه سانتي‌گراد بين دو دما) انجام شد. ويژگي‌هاي اندازه‌گيري شده شامل درصد و متوسط زمان جوانه‌زني بود. طبق نتايج بدست آمده، بيشترين درصد جوانه‌زني به گونه‌هاي Th.pubescens (83/70%) و Th. daenensis (44/70%) و كمترين درصد جوانه‌زني به گونه Th. vulgaris (53/04 %) تعلق داشت. ميانگين درصد جوانه‌زني بذور در شرايط خشك (66/74 %) به‌طور معني‌داري بيشتر از شرايط مرطوب (12/56 %) بود. بالاترين درصد جوانه‌زني در دماهاي 4- (79/44 %)، صفر (78/33 %) و 4 (79/72 %) درجه سانتي‌گراد مشاهده شد كه با سايرين اختلاف معني دار داشت. اثر متقابل گونه و شرايط رطوبتي نشان داد، بالاترين درصد جوانه‌زني مربوط به گونه‌هاي Th. kotschyanus (79/40%)، Th. pubescens (78/95%)، Th. daenensis (08/78 %) و Th. falax (77/53 %) در شرايط خشك و پايين‌ترين درصد جوانه‌زني مربوط به گونه Th. vulgaris (45/46 %) در شرايط مرطوب بود. با استفاده از نتايج اين تحقيق مي‌توان گونه‌هاي مختلف آويشن را از نظر سطح تحمل دمايي در شرايط خشك و مرطوب غربال‌گري و براي كشت در مناطق مختلف پيشنهاد نمود. در اين آزمايش، گونه‌هاي بومي نسبت به تنش‌هايي دمايي مقاومتر بودند.
چكيده لاتين :
Different species of Thymus are distributed in wide areas of Iran with different climatic conditions. In agroecosystems and natural habitats, temperature and soil moisture conditions are effective on seed germination and plant establishment. Thyme seeds are possible spent a wide range of temperature in dry to humid situations and be affected by these conditions. The behavior of different species of thyme can be effective in establishing and predicting plant growth. To investigate of tolerance levels and screening of different thyme species to the temperature stresses, a factorial experiment was conducted in a completely randomized design with three replications in the vitro condition. The experiment was conducted using six Thymus species (Th. fallax, Th. fedtschenkoi, Th. pubescens,Th. vulgaris, Th. daenensis and Th. kotschyanus), at two moisture levels (dry and wet) and at 15 temperature levels (from -8°C to 48°C with an increase of 4°C). Measured characteristics included germination percentage and mean germination time. According to the results, the highest germination percentage belonged to Th. pubescens (70.83%) and Th.daenensis (70.44%) and the lowest germination percentage belonged to Th. vulgaris (53.04%). The average percentage of germination of seeds in dry condition (74.66%) was significantly higher than wet condition (56.12%). The highest germination percentage was observed at -4 (79.44%), zero (78.33%) and 4 (79.72%) Celsius that had significant differences with others. Interactions of species with moisture conditions showed, the highest germination percentage related to Th. kotschyanus (79.40%), Th. pubescens (78.95%), Th. daenensis (78.08%) and Th. falax (77.53%) in dry conditions and the lowest germination percentage belonged to Th. vulgaris (45.46%) in wet conditions.Using the results, different species of Thymus can be screened for temperature tolerance in dry and humid conditions and recommended for cultivation in different regions. In this experiment, native species were more resistant to temperature stresses.
