پديد آورندگان :
ميرنعمتي، هادي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري - دانشكده علوم زراعي - گروه زراعت و اصلاح نباتات، ايران , زعفريان، فائزه دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري - دانشكده علوم زراعي - گروه زراعت و اصلاح نباتات، ايران , اكبرپور، وحيد دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري - دانشكده علوم زراعي - گروه زراعت و اصلاح نباتات، ايران
كليدواژه :
الگوي كشت , رنگدانه‌هاي فتوسنتزي , فنل , فعاليت آنتي‌اكسيداني
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: گياهان دارويي نقش بسيار مهمي در سلامت انسان دارند. بسياري از مردم در كشورهاي مختلف جهان به سمت مصرف اين داروها گرايش پيدا كرده‌اند. بنابراين بهبود كيفيت فرآورده‌هاي طبيعي از گياهان دارويي ضروري به نظر مي‌رسد. كشت مخلوط با استفاده از عوامل زمان و مكان علاوه‌بر بهبود روش‌هاي توليد از جنبه زيست محيطي و سلامت انسان، توان افزايش توليد محصولات كشاورزي را نيز دارا مي‌باشد. با توجه به مطالب ذكر شده و همچنين مديريت علف هرز در بوم‌نظام‌‌هاي كشاورزي كه يكي از بزرگ‌ترين مشكلاتي است كه كشاورزان با آن مواجه هستند، اين آزمايش با هدف بررسي صفات بيوشيمايي و عملكرد مرزه (Satureja hortensis L.) و شنبليله (Trigonella foenum- greacum L.) در شرايط كشت مخلوط و رقابت و عدم رقابت با علف‌هاي هرز اجرا شد.
مواد و روش‌ها: اين آزمايش به صورت كرت‌هاي خرد شده در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري در سال 1395 به اجرا درآمد. تيمارهاي آزمايش شامل وجين و عدم وجين علف‌هاي هرز به‌عنوان عامل اصلي و همچنين كشت خالص مرزه، كشت خالص شنبليله، نسبت‌هاي 25:75، 50:50 و 75:25 درصد (مرزه : شنبليله) به‌عنوان عامل فرعي بودند. علف‌هاي هرز غالب شناسايي شده در مزرعه شامل گاوپنبه (Abutilon theophrasti Medic.)، دم‌روباهي (Setaria glauca L.)، خربزه وحشي (Cucumis melo var. agrestis) و مرغ (Cynodon dactylon) بودند. صفات مورد ارزيابي در اين پژوهش شامل: وزن تر و خشك اندام هوايي مرزه و شنبليله، رنگدانه‌هاي فتوسنتزي (كلروفيلa ، كلروفيل b، كلروفيل كل)، فنل كل، فلاونوئيد كل، درصد فعاليت آنتي‌اكسيداني آن‌ها و زيست توده علف هرز مي‌باشد.
يافته‌ها: اثر ساده تيمارهاي آزمايش بر رنگدانه‌هاي فتوسنتزي مرزه و شنبليله معني‌دار بوده است. محتواي فنل كل، فلاونوئيد و درصد فعاليت آنتي‌اكسيداني در هر دو گياه مرزه و شنبليله در نسبت كشت مخلوط 50% مرزه: 50% شنبليله و در زمان آلودگي علف‌هاي هرز بالاترين ميزان بود و تحت شرايط آلودگي علف هرز افزايش معني‌داري را نسبت به تيمارهاي عاري از علف هرز نشان داد. بيشترين ميزان وزن تر مرزه و شنبليله (به‌ترتيب 67/1586 و 33/1813 گرم در متر مربع) و وزن خشك مرزه و شنبليله (به‌ترتيب 33/842 و 20/649 گرم در متر مربع) اندام هوايي مرزه در تيمار كشت خالص در شرايط كنترل علف‌هاي هرز مشاهده گرديد. نتايج حاصل از بررسي داده‌ها نشان داد كه در هر سه مرحله نمونه‌برداري بيشترين و كمترين زيست توده علف‌هاي هرز به‌ترتيب مربوط به الگوي كشت خالص مرزه و نسبت 75:25 درصد مرزه: شنبليله بود كه مرحله دوم نمونه‌برداري، بيشترين ميزان وزن خشك علف‌هاي هرز را به خود اختصاص داد.
نتيجه‌گيري: به طوركلي نتايج نشان داد كه كشت مخلوط مرزه و شنبليله مي‌تواند با بهبود استفاده از منابع، موجب ثبات در توليد و بهبود صفات بيوشيميايي گردد. علاوه‌بر آن كاهش وزن خشك علف‌هاي هرز موجب كاهش خسارت علف‌هاي هرز و همينطور كاهش مصرف علف‌كش مي‌گردد، در نتيجه مي‌تواند در جهت توليد پايدار گياهان دارويي به‌طور قابل ملاحظه‌اي موث
چكيده لاتين :
Background and objectives: Medicinal plants play an important role in human health in the world. Many people in different countries of the world tend to use these drugs. Therefore, improve quality of natural medicinal plants is an absolute necessity. Intercropping using time and space, in addition of improving plant production methods in terms of environmental and human health, can increase agricultural production, also. Considering the mentioned issues and the management of weeds in agricultural landscapes, which is one of the biggest problems faced by farmers, this experiment was aim of investigation biochemical characteristics and yield of savory (Satureja hortensis L.) and fenugreek (Trigonella foenum- greacum L.) in intercropping with weeds competition and non- competition conditions.
Materials and method: This experiment was carried out as a split plot in randomized complete block design with three replications in Research Farm of Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University in 2016. The treatments of this experiment consisted weeding and no-weeding as the main factor and also, monoculture of savory, monoculture of fenugreek, ratio of 75:25, 50:50 and 25:75% (savory and fenugreek) as sub plots. Dominant weeds were identified as velvetleaf (Abutilon theophrassti Medic.), giant foxtail (Setaria glauca L.), wild melon (Cucumis melo var. agrestis), and bermuda grass (Cynodon dactylon). The studied traits included: shoot fresh and dry weight of savory and fenugreek, photosynthetic pigments (chlorophyll a, b and total chlorophyll), total phenol, total flavonoids, antioxidant activity of them and weeds biomass.
Results: The simple effect of experimental treatments was significant on photosynthetic pigments savory and fenugreek. Phenolic and flavonoid content of leaf and antioxidant capacity for both plants were maximum in 50% savory: 50% fenugreek ratio in weed infestation and showed significant increament in weed infestation compare to weed free. Monoculture of savory showed maximum fresh (1586.67 and 1813.33 g m-2, respectively) and dry (842.33 and 649.20 g m-2, respectively) weight of shoot in weed controlled conditions. The results of the data analysis showed that in all of the three sampling, the highest and lowest biomass of weed species was related to the pure stand of savory and the ratio of 25:75% of savory: fenugreek, and the highest weed biomass was observed in the second stage of sampling.
Conclusion: Overall, the results showed that the intercropping of savory and fenugreek could stabilize the production and betterment biochemical characteristics by improving the use of resources. In addition by decreasing weeds dry weight reduces weed damage and as well as reducing herbicide use, consequently, it is effective for the sustainable production of medicinal plants.
