تأثير عصاره آبي برخي گياهان دارويي بر كاهش بيماري پوسيدگي فوزاريومي خيار و فعاليت آنزيم‌هاي پلي‌فنل اكسيداز، بتا-1، 3-گلوكاناز و پراكسيداز در گياه خيار بيمار

Effects of some medicinal plants water extracts on reducing Fusarium rot disease of cucumber and activity of polyphenol oxidase, β-1, 3-glucanase, and peroxidase enzymes in cucumber plants infected

در مطالعه حاضر، ابتدا تأثير عصاره آبي گياهان آويشن باغي (Thymus vulgaris L.)، رازيانه (Foeniculum vulgare Mill.)، رزماري (Rosmarinus officinalis L.) و نعناع فلفلي (Mentha piperita L.)، بر كاهش رشد عامل بيماري پوسيدگي فوزاريومي خيار (Fusarium oxysporum f. sp. radicis-cucumerinum (forc)) در شرايط درون شيشه‌اي، به‌وسيله آزمون ديسك كاغذي بررسي شد. براساس نتايج، به‌ترتيب عصاره آبي آويشن باغي، رازيانه، رزماري و نعناع فلفلي در غلظت ppm250 با 24.66، 17.33، 11.66 و 10.33 ميلي‌متر قطر ناحيه بازدارندگي حداكثر فعاليت ضدقارچي را نسبت به شاهد (3.66 ميلي‌متر قطر ناحيه بازدارندگي) نشان دادند. سپس تأثير عصاره‌هاي آبي آويشن باغي و رازيانه روي گياه خيار رقم ناگين تيمار شده با عامل بيماري F. oxysporum در شرايط گلخانه مورد بررسي قرار گرفت. عصاره آبي آويشن باغي در غلظت ppm200 با 31% شاخص بيماري بيشترين كاهش علايم بيماري را نسبت به شاهد بيمار با 82.66% و تيمار رازيانه با 42% شاخص بيماري نشان داد. بررسي فعاليت آنزيم‌هاي پلي‌فنل اكسيداز، بتا- 1، 3-گلوكاناز و پراكسيداز در شرايط گلخانه نشان داد كه فعاليت هر سه آنزيم روند افزايشي داشته است، به‌طوري كه ميزان فعاليت آنزيم‌ها در تيمار توأم عصاره آبي آويشن باغي (ppm200) و بيمارگر به‌ترتيب از ΔOD/min/mg protein 1.12، 1.11 و 0.27 در روز اول پس از مايه‌زني به ΔOD /min/mg protein 5.25، 4.81 و 2.88 در روز دوازدهم افزايش يافت و داراي اختلاف معني‌دار با شاهد بود. با توجه به نتايج اين تحقيق مشخص شد كه عصاره آبي آويشن باغي علاوه بر اثر مستقيم قارچ‌كشي قادر به افزايش فعاليت آنزيم‌هاي دفاعي در گياه خيار است، در نتيجه القاي مقاومت گياه ميزبان در برابر بيمارگر اتفاق مي‌افتد.

In the present study, first, an in vitro experiment was conducted to study the effects of Thymus vulgaris L., Foeniculum vulgare Mill., Rosmarinus officinalis L., and Mentha piperita L. water extracts on reducing the growth of Fusarium rot disease factor of cucumber (Fusarium oxysporum f. sp. radicis-cucumerinum (forc)) by the saturated paper disk method. According to the results, the water extracts of Th. vulgaris, F. vulgare, R. officinalis, and M. piperita at a concentration of 250 ppm with the inhibitory zone diameter of 24.66, 17.33, 11.66, and 10.33 mm, respectively, showed the highest antifungal activity compared to the control (the inhibitory zone diameter of 3.66 mm). Then, it followed by a greenhouse experiment to investigate the effects of Th. vulgaris and F. vulgare water extracts on the cucumber cv. Nagene treated with F. oxysporum. The water extract of Th. vulgaris at a concentration of 200 ppm with the disease index of 31% showed the greatest reduction in the disease symptoms compared to the infected control and the F. vulgare treatment with the disease indices of 82.66 and 42%, respectively. Study on the activity of polyphenol oxidase, β-1, 3-glucanase, and peroxidase enzymes under the greenhouse conditions showed that the activity of all three enzymes had an increasing trend. So that the activity of enzymes in the combined treatment of Th. vulgaris water extract (200 ppm) and pathogen increased respectively from 1.12, 1.11, and 0.27 ΔOD/min/mg protein on the first day after the inoculation to 5.25, 4.81, and 2.88 ΔOD/min/mg protein on the 12th day, and it had a significant difference with the control. Considering the results of this research, it was found that the water extract of Th. vulgaris, in addition to the direct fungicidal effect, could increase the activity of defense enzymes in the cucumber plants resulted in the host plant resistance induction against the pathogen.