حسن و قبح ذاتي و قانون طبيعي؛ تحليل و مقايسه مؤلفه‌ها و ميزان كارآمدي

در حوزه نظريات اخلاقي؛ گاهي دو نظريه حسن و قبح ذاتي و نظريه قانون طبيعي يكسان پنداشته مي‌شود. دليل اين امر عدم تبيين نظريه قانون طبيعي و عدم تبيين تفاوت‌هاي بين اين دو نظريه است. مطابق يافته‌هاي اين مقاله، شش تفاوت كليدي بين اين دو نظريه وجود دارد: ١. در نظريه قانون طبيعي شناخت ارزش‌ها از نوع تذكار است، برخلاف حسن و قبح ذاتي؛٢. در نظريه قانون طبيعي، طبق تقريري كه اخلاق را مبتني بر ظرفيت‌هاي طبيعي انسان و نيازها و گرايشات دروني انسان مي‌داند، اخلاق مبتني بر انسان‌شناسي است حال آنكه نظريه حسن و قبح ذاتي به بنيان انسان‌شناختيِ بحث نپرداخته است؛ ٣. در نظريه قانون طبيعي منشأ گزاره‌هاي عقل عملي به خيرات بنيادين باز مي‌گردد و خيرات بنيادين در نيازهاي طبيعي و اميال ريشه دارند اما در نظريه حسن و قبح ذاتي، منشأ گزاره‌هاي عقل عملي «حسن عدل» و «قبح ظلم» دانسته مي‌شود كه خود آنها به بديهيات عقل نظري بازگشت مي‌كنند؛ 4. نظريه قانون طبيعي در پاسخ به مسئله انگيزه اخلاقي و مسئله رابطه‌ بايد و هست، كاربردهاي موفق‌‌تري دارد؛ 6. تقريري كه نظريه قانون طبيعي از حسن و قبح ارائه مي‌دهد با تقرير نظريه حسن و قبح ذاتي متفاوت است؛ نظريه حسن و قبح ذاتي؛ با تكيه بر استدلال‌هاي عقلاني حقايق اخلاقي را در عالم نفس‌الامر يا در ميان حقايق خارج از وجود انسان از قبيل ذات فعل جستجو مي‌كند حال آنكه نظريۀ قانون طبيعي؛ بنيان قوانين اخلاقي را در ظرفيت‌هاي طبيعي نهاده شده در وجود انسان در مسير غايت مي‌داند. اين مقاله با روش تحليلي ـ توصيفي تلاش نموده تا تفاوت‌هاي اين دو نظريه را  تبيين نمايد.