تحليل انتقادي آراء ابن‌تيميه بر انگاره عرفاني «اعيان ثابته»

از منظر ابن‌تيميه، اعيان ثابته را بايد يكي از اركان مهم نظريه وحدت وجود دانست. او بر اين باور است كه ثبوت معدوم و شيء دانستن آن از سوي ابن عربي، كفرآميز و بدتر از نظريه ثابتات ازلي معتزله است. مقاله پيش‌رو كه با شيوه توصيفي تحليلي و به روش كتابخانه‌اي به بررسي سخنان ابن تيميه پرداخته است، مي‎كوشد تا به تبيين اين ديدگاه بپردازد و آراء وي را تحليل و بررسي كند. ابن تيميه را مي‌توان در يك نظر كم بهره از علم عرفان و اصطلاحات آن دانست؛ چرا كه در سرتاسر آثار خود با ذهني تحصُّلي و مادي‌گرايانه و نيز بدون توجه به زبان و اصطلاحات رايج عرفاني به نقد اصول و مباني آن پرداخته است. اعيان ثابته در منظومه فكري ابن عربي، در حضرت علمي(تعين ثاني) حق‌تعالي، داراي شيئيت ثبوتي است نه شيئيت وجودي و با تجلي أسماء و صفات الهي مستقيم مرتبط است. براين اساس وي معتقد است، اسماي الهي از مسير اعيان ثابته ظهور مي‌يابند و اعيان خارجي مظاهر و آثار وجودي اعيان ثابته‌اند؛ بنابراين بايد گفت: نه اشكالات ثابتات ازلي دامن‌گير اين نظريه است و نه انتقادات ابن‌تيميه. ريشه إشكال نقدهاي ابن‌تيميه در مباني هستي‌شناسي و معرفت‌شناختي او دارد.