راهكار دروني اصلاح اخلاق از ديدگاه آيت الله مصباح يزدي

اصلاح اخلاق، اعم اكتساب فضايل اخلاقي و زدودن رذائل اخلاقي است. براي تحقق اصلاح اخلاق، عوامل دروني و عوامل بيرون از نفس انسان مؤثرند. از ديدگاه آيت الله مصباح يزدي راهكار دروني اصلاح اخلاق چيست؟ يعني فارق از عوامل بيروني، ايشان چه عامل يا عوامل دروني را براي اصلاح اخلاق ارائه مي‌نمايند؟ در اين پژوهش با روش توصيفي تحليلي آثار آيت الله‌مصباح يزدي بررسي شده و راهكار دروني اصلاح اخلاق از آن استخراج شده است. فرآيند اصلاح اخلاق در يك تشبيه، مانند تحقق يك فعل بسيط است. مراحل تحقق فعل بسيط اختياري عبارت است از بينش، گرايش و اراده انجام عمل. اصلاح اخلاق نيز مراحل فوق را دارد. در ضمن به يك مرحله مقدماتي به نام يقظه هم نيازمند است. مرحله بينش متشكل از بينش نسبت به متعلقات ايمان، رابطه خود با خدا، هدف، فوايد تزكيه، رذايل و فضايل و همچنين نسبت به تكاليف الهي است. اين بينش‌ها، گرايش به هدف و گرايش به فعل را ايجاد خواهد كرد. تحقق اين گرايش‌ها، مسبب اراده و در نتيجه اعمال مورد نياز جهت اصلاح اخلاق مي‌شود. اين اعمال عبارتند از اعمال عمومي جهت اصلاح اخلاق، و اعمال اختصاصي ويژه هر يك از فضايل يا رذايل.