بررسي نسبت فاعل مختار و حكومت مطلوب در انديشه كانت

آزادي مهم‌ترين مفهوم در فلسفۀ عملي كانت است. هدف اين مقاله بررسي نسبت ميان آزادي و ديگر مفاهيمِ فلسفۀ عملي كانت با سياست بطور عام و حكومت مطلوب بطور خاص است. ابتدا از منظر نظريۀ پديدارشناسي و به روش توصيفي تحليلي به بررسي چگونگي اثبات آزادي اراده و اختيار در انديشۀ كانت پرداختيم. اختيار به عنوان اساس معماري فلسفۀ عملي كانت قرار دارد و دو مفهوم «تكليف» و «حق» در نسبت با آن تعريف مي‌شود. تكليف در حوزۀ آزادي دروني موضوع اخلاق است و حق در حوزۀ آزادي بيروني موضوع حقوق خصوصي و عمومي است. با بررسي انديشۀ سياسي كانت چند نتيجۀ مهم حاصل شد: اولاً هنگامي عملِ فرد از وجاهت اخلاقي برخوردار است كه كاملاً آزادانه باشد و هيچ انگيزۀ بيروني جزء آزادي اراده دخيل نباشد (اصل تكليف)؛ در اين شرايط امكان كمال فرد وجود دارد. ثانياً ويژگي‌هاي يك حكومت مطلوب از نظر كانت كه استلزامات كمال فرد را فراهم مي‌كند عبارتند از: 1 غايت قراردادن انسان 2 آزادي فردي 3 حاكميت قانون و 4 اصل تفكيك قوا. كانت حكومت جمهوري بر پايۀ قانون اساسي را حكومت مطلوب معرفي مي‌كند.