تحقيق دربارۀ مصطلح رجالي «قريب الأمر»

دانش جرح و تعديل از وظايف علم رجال الحديث و جزء مهم‌ترين مباحث آن به‌شمار مي‌رود. از جمله مباحث اين علم، شناخت الفاظ جرح و تعديل در كتاب‌هاي رجالي است. معنا و دلالت بسياري از الفاظ و اصطلاحات جرح و تعديل روشن است، اما واژگان و اصطلاحاتي نيز وجود دارند كه حديث‌شناسان بر سر معنا و دلالت آن‌ها به توافق نرسيده‌اند. از جملۀ اين اصطلاحات «قريب الأمر» است. قريب الأمر در منابع رجالي شيعه در موارد قابل توجهي به‌كار رفته‌است. علما و پژوهشگران حديثي در گذشته و حال، در تعريف قريب الأمر چند معنا را نظير قريب به مذهب و اعتقاد، قريب به حديث و روايت و قريب به وثاقت و عدالت محتمل دانسته‌اند. به همان نسبت، آنان در دلالت اين واژه بر جرح و تعديل نيز دچار اختلاف شده‌اند. در اين نوشتار به دلايلي، معناي قرب به وثاقت و عدالت برگزيده و نشان داده شده‌است كه قريب الأمر اصطلاحي در ميان اصطلاحات جرح و تعديل است كه حالتي بينابين دارد و در كاربرد نزد رجاليان شيعه در معنايي نزديك به وثاقت به‌كار رفته‌است.