اعتبارسنجي روايات سوگند به مُثلۀ قاتلان حمزه، عموي پيامبر (ص)

عالمان فريقين اتفاق نظر دارند كه در تاريخ اسلام، جعل و تحريف از مهم‌ترين آسيب هايي ‌است كه روايات بدان دچار شده و تقريباً سراسر موضوعات اسلامي از جمله حوادث صدر اسلام را فراگرفته‌است. نمونۀ بارز آن ، رواياتي است كه بر طبق اغلب آن ها پيامبر (ص) و بر اساس پاره اي ديگر مسلمانان يا هم پيامبر (ص) و هم مسلمانان در پايان جنگ احد پس از مشاهده پيكر مثله‌شدۀ حمزه سوگند ياد كردند كه با جمعي از مشركان مقابله به مثل كنند. در پي آن رخداد، خداوند با فرو فرستادن آيات پاياني سورۀ نحل از اين سوگند نهي كرد. لذا پژوهش حاضر با روش توصيفيتحليلي در پي پاسخ به اين سؤال است كه نقد سندي و محتوايي روايات سوگند به مُثلۀ قاتلان حمزه چگونه ‌است؟ يافته هاي تحقيق حكايت از آن دارند كه سند همۀ اين روايات ضعيف است؛ به گونه اي كه سند آن‌ها يا مرسل است يا در اَسناد راويان ضعيف حضور دارد. روايات از نظر محتوايي اولاً با آيات رعايت مساوات در قصاص و دأب قرآن در «خطاب به پيامبر (ص)» و «تشريك پيامبر (ص) و امت» در تعارض‌اند. ثانياً با مكي بودن سورۀ نحل سازگاري ندارند. ثالثاً با روايات نهي از مثله كه فريقين نقل كرده اند در تناقض‌اند. رابعاً درون مايۀ روايات در مقايسه با يكديگر تعارضات غير قابل جمع دارند.