تعيين ويژگي‌هاي شبيه‌سازرايانه‌اي در آموزش معماري داخلي با رويكرد شايستگي از ديدگاه متخصصان

پيشينه و اهداف: امروزه استفاده از فناوري در بسياري از حوزه‌ها امري ضروري است و نتايج قابل‌توجهي براي كاربران آن به همراه دارد. يكي از حوزه‌هايي كه استفاده از فناوري، اثربخشي آن را افزايش مي‌دهد، تعليم و تربيت است.  ازجمله قابليت‌هايي كه فناوري آموزش در اختيار اين حوزه قرار داده است، شبيه‌سازهاي آموزشي هستند. شبيه‌سازها فرصت‌ها و تجربه‌هاي يادگيري متنوعي را فراهم كرده و اثرات مثبتي بر بهبود كيفيت يادگيري دارند. در آموزش‌هاي فني و حرفه‌اي كه اغلب فعاليت‌هاي هنرجويان در كارگاه‌ها و به‌صورت عملي صورت مي‌گيرد، شبيه‌سازهاي آموزشي مي‌توانند با كاهش خطرات احتمالي و همچنين با هزينه كمتر به‌عنوان مكمل فعاليت‌هاي واقعي در كارگاه استفاده شوند. از يك سو، در برنامه درسي رشته معماري داخلي، بخش عمده‌اي از فعاليت‌هاي هنرجويان مربوط به اجراي تزيينات داخلي در فضاهاي داخلي است كه نيازمند تهيه مواد و مصالح، ابزار و تجهيزات لازم است. هنرجويان براي كسب مهارت لازم و كارآمدي در بازار كار بايد به‌دفعات فعاليت‌هاي كارگاهي را تمرين كنند. از سوي ديگر به دليل جديد بودن اين رشته در نظام آموزش‌هاي فني‌وحرفه‌اي برخي از هنرآموزان از مهارت كافي در تعدادي از فعاليت‌هاي كارگاهي برخوردار نيستند و امكان دارد از شيوه‌هاي نامناسب فعاليت‌هاي كارگاهي مانند سخنراني استفاده كنند؛ ازاين‌رو تعيين ويژگي‌هاي  شبيه‌سازي كه مطابق رويكرد برنامه درسي مربوطه باشد، مي‌تواند زمينه‌ساز ساخت شبيه‌سازي متناسب با برنامه شده و چالش‌هاي ذكرشده را كاهش دهد. رويكردي كه برنامه درسي رشته معماري داخلي براساس آن تدوين شده است، رويكرد شايستگي است. اين رويكرد بر ويژگي‌هاي شغلي فراگيران و نتايج يادگيري تأكيد دارد. سه مؤلفه دانش، مهارت و نگرش، اجزاي شايستگي بوده و به‌صورت درهم‌تنيده عملكرد موردنظر براي فرد را به همراه دارند. ازآنجا‌كه رويكرد شايستگي معطوف به مهارت‌هاي موردنياز بازار كار است؛ يادگيري هدفمند بوده و سرعت يادگيري مطابق ويژگي‌هاي يادگيرنده تنظيم مي‌شود. شبيه‌سازهاي آموزشي رايانه‌اي در صورت طراحي منطبق بر رويكرد شايستگي مي‌توانند اهداف آموزشي موردنظر در رشته معماري داخلي را محقق كرده و به‌عنوان ابزار مكمل و كارآمد در خدمت آموزش دروس كارگاهي باشند. اين ابزار مكمل در كنار فعاليت‌هاي كارگاهي زمينه‌ساز ورود هنرجويان رشته معماري داخلي به بازار كار خواهد بود. هدف پژوهش حاضر ارائه ويژگي‌هاي شبيه‌ساز رايانه‌اي در آموزش معماري داخلي با رويكرد شايستگي از ديدگاه متخصصان است.روش‌ها: روش اين پژوهش تركيبي(كيفيكمّي) و بر استفاده از روش پيمايش دلفي استوار است. مرحله اول پژوهش از طريق مصاحبه نيمه‌ساختاريافته با متخصصان حوزه معماري و فناوري آموزشي انجام‌شده است، سپس با تكنيك كدگذاري باز و محوري و تشكيل جدول هدف محتوا، پرسش‌نامه محقق‌ساخت شكل گرفت. پس‌ازآن پرسش‌نامه طي دو مرحله (اكتشافي، تأييدي) توسط متخصصان تكميل ‌شده است. نمونه‌گيري با استفاده از شيوه شبكه‌اي (گلوله برفي) و حجم نمونه تا اشباع نظري كه در مرحله مصاحبه 10 نفر و در مرحله تكميل پرسش‌نامه شامل 26 نفر مي‌شوند، صورت گرفته است.يافته‌ها: پس از تحليل داده‌ها، نتايج براساس تحليل عامل نوعQ  استخراج ‌شده است. ويژگي‌هاي شبيه‌ساز رايانه‌اي در آموزش معماري داخلي با رويكرد شايستگي از ديدگاه متخصصان عبارتند از: واقع‌نمايي مبتني بر استانداردهاي محتوايي و پداگوژي، قابليت تمرين و تكرار و كاربرپسندي محيط، ديداري‌سازي محتوا، فرصت‌هاي متنوع يادگيري و سنجش، تعاملي بودن محيط و مديريت يادگيري، تطبيق محتوا با اهداف تربيتي و ارزش‌هاي اخلاق حرفه‌اي.نتيجه‌گيري: با رعايت استانداردهاي محتوايي و پداگوژي در محيط شبيه‌سازي كه همانندي زيادي به فضاي كارگاهي دارد، مي‌توان شايستگي‌‌هاي هنرجويان معماري داخلي را ارتقا داد. تكرارپذيري فعاليت‌ها با فراهم شدن جذابيت لازم، اثربخشي تمرين و تكرار و تمايل هنرجويان را براي انجام تمرين بالا مي‌برد. ديداري‌سازي مفاهيم به‌ويژه در مواردي كه پيچيدگي‌هايي در فرايند انجام وجود دارد، درك هنرجويان را نسبت به محتوا افزايش مي‌دهد. فرصت‌هاي مختلف يادگيري با افزايش قابليت‌هاي شبيه‌ساز امكانات بيشتري را در اختيار هنرجويان قرار مي‌دهد. پيش‌بيني فرصت‌هاي سنجش نيز علاوه بر ايجاد شرايط پايش از آموخته‌هاي هنرجويان، امكان خودارزيابي را نيز براي آن‌ها فراهم مي‌كند. همچنين تعاملي بودن شبيه‌ساز و مديريت فرايند يادگيري توسط هنرجو از ويژگي‌هاي محيطي است كه در آن يادگيري فعال روي‌داده و سبب هماهنگي يادگيري با سرعت پيشرفت هنرجو مي‌شود. تأكيد بر ارزش‌هاي اخلاقي و تلفيق آن با مؤلفه‌هاي شايستگي، اهداف تربيتي را در طراحي فعاليت‌ها تقويت مي‌كند.