شيوه‌هاي آموزش بازسازي به دانشجويان معماري، نمونه موردي (كارگاه مقدمات بازسازي، گروه بازسازي پس از سانحه دانشگاه شهيد بهشتي

پيشينه و اهداف: رخداد سوانح موجب دامنه وسيع تخريب و آسيب كالبدي محيط مصنوع و به دنبال آن نياز گسترده به بازسازي مي‌گردد.  اما تجارب جهاني و شكست معماران در ارائه پروژه هاي بازسازي و اسكان، وجود خلا در ديدگاه هاي آموخته دانشگاهي و نيازهاي ويژه برنامه ريزي و طراحي در شرايط بحراني پساسانحه را آشكار مي كنند. شواهد دلالت بر آن دارند كه مشاركت موفق جامعه حرفه‌اي معماران و متخصصان محيط مصنوع در بازسازي، مستلزم دانش و تخصص در ايجاد محيط و جامعه‌اي  تاب‌آور در شرايط پيچيده پس از سانحه است. بر اساس مسئله مذكور، مقاله حاضركارامدي فناوري آموزش بازسازي به دانشجويان معماري در گروه بازسازي پس از سانحه، دانشگاه شهيد بهشتي را كه در دو مرحله؛ اول، سفر به منطقه سانحه‌ديده، مطالعه موردي و بحث گروهي پس از فراگيري مقدماتي چارچوب ها، نظريات و ديدگاه هاي بازسازي و دوم، تعميق و بسط مطالب با استفاده از تكنيك آموزش به شيوه روايتگري و مشاركت تنگاتنگ و نزديك دانشجويان در مباحث كلاس اجرا مي شود، را مورد تحليل و بررسي قرار داده است.روش‌ها‌: ماهيت پژوهش تجربي شبه ‌آزمايشي بدون گروه كنترل و در بازه زماني يك ترم تحصيلي است. در ابتدا، با هدف شناخت ماهيت فرايند آموزش، اقدام به مصاحبه عميق با اساتيد دروس كارگاه‌هاي بازسازي شد و كدهاي اصلي اين فرايند، به روش تحليل محتوا استخراج شدند. سپس، با حضور محقق در كارگاه‌هاي مذكور، از طريق مشاهده مشاركتي، نقاط و فناوري هاي مشترك اين كارگاه‌ها، استخراج شده و بر اساس ديدگاه اساتيد، مورد اصلاح و تاييد قرار گرفتند. در مرحله بعد، فرايند استخراج شده،  با طرح تحقيق طولي و به صورت پيش‌آزمون و پس‌آزمون و استفاده از پرسشنامه استاندارد سنجش ميزان رضايتمندي دانشجويان از كيفيت آموزش با 9 معيار، مورد سنجش قرار گرفت. جامعه مشاركت كننده در پژوهش را دانشجويان ترم اول كارشناسي ارشد بازسازي پس از سانحه، به دليل عدم وجود ذهنيت مشخص از فرايند آموزش تشكيل دادند. تكميل پرسشنامه ها، در ابتداي ترم تحصيلي و سپس همزمان با امتحانات پايان ترم، اجرا شد. به منظور سنجش اعتبار يافته ها، مجددا پژوهش در ترم تحصيلي 20192020 و توسط گروه 15 نفره دانشجويان جديدالورود اجرا و با كمترين سطح خطا، يافته هاي تحقيق تاييد شدند.يافته‌ها: بر اساس تحليل‌هاي آماري تي زوجي داده هاي حاصل از پيش آزمون و پس آزمون، فناوري آموزش بازسازي در كارگاه مقدمات بازسازي، با سطح اطمينان 95% منجر به افزايش معنادار معيارهاي ارزيابي دانشجو از يادگيري مباحث درسي، اشتياق به درس و گرايشِ بازسازي، يادگيري تعاملي مشاركتي و ارزيابي مثبت از تدريس استاد و گرايش شده است. همچنين در بررسي ارتباطات دوسويه معيارهاي پژوهش از طريق آزمون همبستگي پيرسون، مشخص شد كه بين معيارهاي دوگانه ارزيابي دانشجو از يادگيري مباحث درس مقدمات بازسازي و رضايت از تدريس استاد؛ و اشتياق به گرايش و تعامل گروهي، روابط مثبت و معنادار وجود دارد.نتيجه‌گيري: با توجه به سطح بالاي كارامدي فناوري مورد سنجش در آموزش مباحث عملي و نظري بازسازي پساسانحه به دانشجويان معماري مورد پژوهش، به منظور تقويت قابليت هاي معماران آينده در تصميمات و طراحي در شرايط بحراني سوانح، پيشنهاد مي شود كه اين فناوري در برنامه كارگاه هاي طراحي معماري مورد توجه  قرار گيرد.