رهيافت‌هاي فريقين در مواجهه با روايات متعارض‌تاب كلامي «مطالعه موردي: روايات دال بر كفايت توحيدباوري در رستگاري»

تحليل معناي روايات دال بر رستگاري مؤمن اعم از مذنب و محسن، صرفاً به سبب باورمندي به توحيد و احتراز از شرك، از جمله مباحث مشكل در حوزه كلام است. استناد به دلالت ظاهري اين دسته از روايات، بدون توجه به اين درون‌مايه كه رستگاريِ فرد موحّد، توأم با رسيدگي به حسابِ اعمال است؟ يا رستگاريِ بدون حسابرسي مقصود روايات است؟، پي‌آورد ثمراتي است نظير بهشتي بودن مؤمنِ خطاكار بدون بازخواست، تعارض با روايات دال بر منطبق‌بودن جزاي اخروي با عمل دنيوي و .... نوشتار حاضر با تحليل اسناد، توجه به خاستگاه صدوري و مكتوب روايات، اعتبارسنجي منابع و نيز تحليل رهيافت‌هاي شرح‌الحديثي عالمان فريقين، سعي دارد به شيوه توصيفي ـ تحليلي، وجوه معنايي و نيز راه‌كارهاي حلّي تعارض اين دسته از احاديث را بيان نمايد. ثمره اين پژوهش، دستيابي به رويكردهايي از «پذيرش مطلق» تا «انكار مطلق» روايات است كه اغلب با هدف سازواري و هماهنگ‌سازي با حوزه عدل الهي سامان يافته‌اند. تحديد معناي واژگان و تأويل معناي ظاهري بر اموري همچون عدم انجام اعمال مخلّ و منكر ايمان، توفيق مؤمن بر توبه از گناه، عدم خلود در جهنم و ... از جمله راه‌كارهاي حلي عالمان به شمارمي‌روند كه براي درك مراد جدي معصوم (ع)، ارائه گشته‌اند.