نوآوري‌هاي مردمي و شاخص‌هاي آن در ايران

نوآوري هاي مردمي راه حل‌هايي غيررسمي، بومي و محلي هستند كه توسط مردم عادي كه هيچ تجربه اي در بخش هاي رسمي و سازماندهي ‌شده ندارند، براي حل مسائل ارائه مي‌شوند. هدف پژوهش حاضر شناسايي  نوآوري هاي مردمي در جمهوري اسلامي ايران و تدوين شاخص‌هاي مربوط به آن بود. روش پژوهش، آميخته از نوع تبييني بود؛ بنابراين پژوهش در دو بخش كيفي و كمي انجام شد. ابتدا با بررسي ادبيات پژوهش در اين حوزه، شاخص‌هاي موجود براي نوآوري‌هاي مردمي استخراج شد و با استفاده از تكنيك دلفي مورد تأييد متخصصان قرار گرفت؛ سپس بر اساس اين شاخص‌ها، پرسشنامه‌ طراحي شد. روايي پرسشنامه با استفاده از نظر متخصصان و بررسي شاخص CVI مورد تأييد قرار گرفت و براي مسئولان حوزه‌هاي مرتبط با نوآوري مردمي در استان‌هاي مختلف ارسال شد. از مجموع 213 پرسشنامه دريافتي، تعداد 116 مورد بر اساس شاخص‌هاي استخراج‌شده به عنوان نوآوري‌هاي مردمي مشخص شدند و مورد تحليل كمي قرار گرفتند. يافته‌ها در بخش كمي نشان داد كه در اين پژوهش، ميانگين سن نوآوران مردمي مورد بررسي، 36 سال بود، 15 درصد از نوآوران زن و 85 درصد مرد بودند. بيشترين تعداد مشاركت‌كنندگان در اين پژوهش مربوط به استان‌هاي خراسان جنوبي و استان فارس بودند. افراد داراي مدرك كارشناسي، بيشترين فراواني را داشتند. حوزه‌هاي نوآوري‌هاي مردمي اين پژوهش، بيشتر در زمينه‌ فني (37 درصد)، كشاورزي و دامپروري (21 درصد)  و محيط زيست و هنر (هركدام 12 درصد) بوده ‌است. در مرحله كيفي، تعداد 21 نفر از نوآوران مردمي، مورد مصاحبه قرار گرفتند. سپس به منظور تحليل كيفي مصاحبه‌ها و پرسشنامه‌ها از روش كلايزي استفاده شد و يافته‌ها نشان داد كه نوآوري مردمي در ايران در هفت مضمون اصلي شامل حل مسئله، حفاظت از محيط زيست، اقتصادي بودن، كاربردي بودن، عدم وابستگي به دولت، در دسترس ‌بودن و استفاده از فناوري تعريف مي‌شود و اين مضامين شامل زيرمضاميني هستند كه به عنوان شاخص‌هاي نوآوري مردمي در ايران معرفي شدند. همچنين يافته‌هاي اين بخش، نمونه‌هاي بخش كمي را مورد تأييد قرار داد.