پديد آورندگان :
جمالي دوست، منصور دانشگاه ياسوج - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت و اصلاح نباتات، ياسوج، ايران , صالحي، امين دانشگاه ياسوج - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت و اصلاح نباتات، ياسوج، ايران , بلوچي، حميدرضا دانشگاه ياسوج - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت و اصلاح نباتات، ياسوج، ايران , رستم پور، پروين دانشگاه ياسوج - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت و اصلاح نباتات، ياسوج، ايران
كليدواژه :
عملكرد دانه , عملكرد اسانس , ميكوريزا , (Carum copticum L.)
چكيده فارسي :
براي بررسي عملكرد كمّي و كيفي زنيان (Carum copticum L.) به قطع آبياري در رژيم‌هاي مختلف تغذيه‌اي، آزمايشي به‌صورت كرت‌هاي خرد شده بر پايه طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در مزرعه تحقيقاتي سازمان جهاد كشاورزي سروستان- استان فارس در سال زراعي 98-1397 اجرا شد. عامل اصلي شامل آبياري در دو سطح (آبياري مطلوب و قطع آبياري در مرحله گلدهي) و عامل فرعي شامل سطوح تغذيه‌اي در شش سطح (شاهد، ميكوريزا، 15 تن كود دامي در هكتار، 15 تن كود دامي در هكتار+ ميكوريزا، 30 تن كود دامي در هكتار و 30 تن كود دامي در هكتار+ ميكوريزا) بود. قطع آبياري به‌طور ميانگين به‌ترتيب سبب كاهش 30.65، 37.25، 46.12، 43.40، 24.40، 41.78، 19.68 و 52.86 درصدي ارتفاع بوته، تعداد چتر در بوته، تعداد دانه در چتر، وزن هزاردانه، عملكرد دانه، عملكرد زيستي، درصد اسانس و عملكرد اسانس نسبت به آبياري مطلوب شد. استفاده از كود دامي و قارچ ميكوريزا نسبت به حالت عدم كاربردشان مثبت ارزيابي شد. به‌طوري كه هم در تيمار آبياري مطلوب و هم قطع آبياري سبب افزايش همه صفات ذكر شده گرديد. اما برهم‌كنش سطوح آبياري و منابع تغذيه‌اي تنها در صفات درصد اسانس و عملكرد اسانس معني‌دار شدند. بيشترين ميزان اسانس (2.80%) در تيمار 30 تن در هكتار كود دامي در هكتار+ ميكوريزا و آبياري مطلوب و كمترين ميزان (1.60%) در تيمار شاهد و آبياري مطلوب مشاهده شد. بيشترين عملكرد اسانس (15.02 كيلوگرم در هكتار) در تيمار 30 تن كود دامي در هكتار + ميكوريزا و آبياري مطلوب و كمترين اين صفت (4.62 كيلوگرم در هكتار) نيز در تيمار شاهد و قطع آبياري بدست آمد.
چكيده لاتين :
To investigate the response of quantitative and qualitative yield of ajwain (Carum copticum L.) to the irrigation cut-off in different nutritional regimes, an experiment was conducted as split-plot in a randomized complete block design with four replications at the research farm of Sarvestan Agricultural Jihad Organization, Fars province in 2019. The factors consisted of irrigation as the main factor at two levels (optimal irrigation and irrigation cut-off at flowering stage) and nutritional regime as the sub-factor at six levels (control, mycorrhiza, 15 ton.ha-1 manure, 15 ton.ha-1 manure + mycorrhiza, 30 ton.ha-1 manure, and 30 ton.ha-1 manure + mycorrhiza). The irrigation cut-off treatment reduced the plant height, number of umbrellas per plant, number of seeds per umbrella, 1000-seed weight, seed yield, biological yield, essential oil percentage, and essential oil yield by 30.65, 37.25, 46.12, 43.40, 24.40, 41.78, 19.68, and 52.86%, respectively compared to the optimal irrigation. The use of manure and mycorrhiza significantly increased all the mentioned traits. Moreover, the interaction of irrigation and nutritional sources treatments significantly affected only the percentage and essential oil yield. The highest percentage (2.80%) and essential oil yield (15.02 kg.ha-1) was observed in the 30 ton.ha-1 manure + mycorrhiza and optimum irrigation treatment. The lowest essential oil percentage (1.60%) was obtained in the control and optimum irrigation treatment and the lowest essential oil yield (4.62 kg.ha-1) resulted from the control and irrigation cut-off treatment.
