بررسي روند برخي تغييرات بيوشيميايي و فيزيولوژيكي در برگ رقم‌هاي زيتون (Olea europaea L.) طي دوره سازگاري و عدم سازگاري به سرما

Investigation of some biochemical and physiological changes in leaves of olive (Olea europaea L.) cultivars during cold acclimation and de-acclimation stage

اين پژوهش به منظور بررسي تغييرات در سطح كربوهيدرات­هاي محلول برگ، ظرفيت آنتي اكسيداني، فنول كل، چگالي برگ، محتواي نسبي آب برگ، ماده خشك برگ و اسيدهاي چرب در طي دوره سازگاري و عدم سازگاري به سرما و ارتباط آن با تحمل به يخ‌زدگي زيتون انجام شد. سه رقم زيتون آمفي­سيس، گرگان و مانزانيلا انتخاب و نمونه­هاي برگي از باغ زيتون در طي پاييز تا تابستان در شش زمان (آبان، آذر، دي، بهمن، فروردين و تير ماه) تهيه شدند. به منظور تعيين تحمل به يخ‌زدگي نمونه­هاي برگي به مدت 12 ساعت در معرض انجماد مصنوعي (صفر تا 25- درجه سلسيوس) قرار گرفتند. نتايج نشان داد بين رقم­هاي زيتون از نظر تحمل به يخ‌زدگي در هر مرحله از نمونه­برداري تفاوت معني‌داري مشاهده شد. تحمل به يخ‌زدگي رقم­ها طي مرحله سازگاري به سرما افزايش و در مرحله خروج از سازگاري كاهش يافت. كربوهيدرات­هاي محلول، ظرفيت آنتي‌اكسيداني، محتواي فنول كل و درصد ماده خشك برگ، به ويژه از مرحله شروع سازگاري به سرما تا سازگاري كامل به سرما در دي ماه در رقم متحمل به يخ‌زدگي -آمفي­سيس- بيشتر از رقم­هاي گرگان و مانزانيلا بود. بيشترين نسبت اسيد­هاي چرب غير اشباع به اشباع در هر دو ماه دي و تير در رقم آمفي­سيس مشاهده شد. بنابراين از تركيباتي مانند كربوهيدرات­هاي محلول، محتواي فنول كل و اسيد­هاي چرب، مي‌توان به عنوان شاخص­هاي بيوشيميايي تعيين كننده تحمل به يخ‌زدگي در غربالگري رقم­هاي زيتون استفاده كرد.

This study was conducted to investigate the changes in the levels of soluble carbohydrate, antioxidant capacity, total phenolic acid and fatty acid composition of olive during cold acclimation and deacclimation related with freezing tolerance (FT). Three olive cultivars, Amphisis, Gorgan and Manzanilla were selected and leaf samples were prepared from field-grown trees from autumn to summer at six times (November, December, December, February, April and July). The FT was measured by exposure to artificial freezing (0ºC to –25ºC). Result showed that there was a significant difference between the olive cultivars in terms of FT at each stage of sampling. The FT of cultivars increased during the cold acclimation stage and declined in deacclimation stage. Soluble carbohydrates, antioxidant capacity, total phenolic content, leaf dry matter, especially from the beginning of cold acclimation until full acclimation, in cold-tolerant –Amphisis– cultivar was more than the Gorgan and Manzanilla cultivars. The highest ratio of unsaturated to saturated fatty acids in both January and July was observed in Amphisis cultivar. Therefore, compounds such as soluble carbohydrates, total phenolic content, and fatty acids can be used as biochemical indicator of FT in screening of olive cultivars.