پديد آورندگان :
ديده ور، مريم دانشگاه تربيت مدرس - دانشكده كشاورزي، تهران، ايران , عبادي، محمدتقي دانشگاه تربيت مدرس - دانشكده كشاورزي، تهران، ايران , عياري نوش آبادي، مهدي دانشگاه تربيت مدرس - دانشكده كشاورزي، تهران، ايران
كليدواژه :
آلفا-پينن , اسانس , بنه , صمغ , هيدروكربن هاي مونوترپني
چكيده فارسي :
بنه (Pistacia atlantica Desf.) از گونههاي غالب پسته وحشي موجود در ايران ميباشد. شيرابه درخت بنه يك تركيب اولئورزيني است كه از لايه خارجي پوست داخلي اين گياه ترشح ميشود و در ايران سقز ناميده ميشود. در اين پژوهش درصد و تركيبات شيميايي اسانس شيرابه بنه در 13 رويشگاه لامرد، گچساران، دهپابيد، جيرفت، مريوان (چهار رويشگاه گواز، قاميشله، انجيران و هانه شيخان)، كهنوج، شوريجه، دالاهو، انديمشك و ايلام مورد بررسي قرار گرفت. استخراج اسانس با استفاده از دستگاه كلونجر و به روش تقطير با آب انجام گرديد و براي شناسايي و اندازه گيري اجزاي اسانس، از دستگاه كروماتوگرافي گازي (GC) و كروماتوگراف گازي متصل به طيف سنج جرمي (GC/MS) استفاده شد. نتايج نشان داد بيشترين و كمترين مقدار اسانس (6/26 و 5/9 درصد) به ترتيب متعلق به صمغ مناطق مريوان (روستاي گواز) و جيرفت بود. همچنين محتواي اسانس نمونه‌هاي شوريجه (25 درصد)، مريوان-انجيران (25 درصد)، مريوان- قاميشله (6/24 درصد) نيز بسيار مطلوب بود. بررسي تركيبات اسانس نشان داد به‌طوركلي 39 تركيب در اسانس صمغ درختان بنه وجود داشت كه تركيبات اصلي آن عبارت بودند از: آلفا-پينن (3/91-2/66 درصد)، بتا-پينن، كامفن، سابينن، دلتا-2-كارن، آلفا-فلاندرن، آلفا-ترپينن، پارا-سيمن، سيس-ليمونن اكسيد، پاراسيمينن، ترانس-پينوكاروئول، سيس-ايزوسيترال، نئوايزو-وربنول و ميرتنال. همچنين هيدروكربن هاي مونوترپني به عنوان گروه اصلي تشكيل‌دهنده تركيبات اسانس در تمام نمونه‌ها بودند و بين 1/81 تا 9/97 درصد اجزاي اسانس را تشكيل دادند.
چكيده لاتين :
Baneh (Pistacia atlantica Desf.) is one of the main wild species of Pistacia in Iran. The exudate of this plant is an oleo-gum-resin that comes out of the outer layer of plant bark and is called “Saghez” in Iran. In this study, the content and chemical composition of oleo-gum-resin essential oil from thirteen habitats in Iran, including: Lamerd, Gachsaran, Dehpabid, Jiroft, Marivan (Govaz, Ghamishleh, Anjiran, Haneh sheikhan), Kahnoj, Shorigeh, Dalaho, Andimeshk, Ilam were investigated. The essential oil extraction was carried out through hydro-distillation by the Clevenger apparatus for three hours. Identification and quantification of individual components were performed by GC/MS and GC-FID, respectively. The results showed that the highest and the lowest essential oil content (26.6% and 9.5%) belonged to Marivan (Govaz) and Jiroft, respectively. Also, the essential oil content of Shorigeh (25%), Marivan-Anjiran (25%), Marivan-Ghamishleh (24.6%) was desirable. In total, thirty-nine compounds were identified. α–pinene, β–pinene, camphene, sabinene, δ-2-carene, α–phellandrene, α-terpinene, ρ–cymene, cis-limonene oxide, ρ–cymenene, trans-pinocarveol, cis-isocitral, neo-iso-verbanol and myrtenal were identified as main constituents. Also, monoterpene hydrocarbons were the main group of essential oils in all samples and they formed 81.1% to 97.9% of components.
