اﻋﺘﺒﺎر و رواﯾﯽ و ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻋﺎﻣﻠﯽ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺧﻮدﭘﻨﺪاره- ﺧﺪا ﭘﻨﺪاره ﺑﺮاي ﻣﺪاﺧﻠﻪﻫﺎي ﻣﻌﻨﻮي

Validity and reliability of factor analysis of god image- god concept for spiritual interventions survey

فعاليت حوزه ادراكي مربوط به مبدأ هستي و خداوند از يكسو و خود در رابطه با او از سوي ديگر از چالشهاي اساسي روانشناختي براي انسان معنويت­خواه است. شكل­گيري پنداره­ ها يا تصورات ساختگي در اين دو حوزه موجبات پردازش غلط و آشفته­ساز روانشناختي را براي فرد فراهم مي­كند. سنجش روانشناختي باورهاي اين حوزه­هاي ادراكي در زمينه كمك­هاي باليني-معنوي به مراجعان از اهميت خاصي برخوردار است. تهيه و سنجش شاخص­ هاي اعتبار و روايي و ساختار عاملي پرسشنامه خودپنداره- خداپنداره براي مداخله‌ها و مطالعه‌هاي معنوي هدف اصلي اين پژوهش بوده است. براي اين منظور، معيارهاي مربوط به "خودپنداره – خداپنداره" بر اساس متون ديني و سپس مشاهدات باليني تنظيم و براي سنجش آن، ابزار عيني تدارك ديده شد. پس از مطالعات اوليه و تهيه روايي لازم از نظر متخصصان باليني با روش كيفي گروه متمركز و حذف گزاره­هاي تأييد نشده، پرسشنامه­اي با 6 سؤال براي مؤلفه­هاي جمعيت شناختي، و 40 سؤال براي سنجش خودپنداره- خداپنداره طراحي شد و براي مطالعه اعتبار با يك گروه كوچك 30 نفره با روش آزمون-آزمون مجدد و جامعه آماري براي تحليل عاملي دانشجويان مقطع ليسانس دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران جنوب بود و نمونه بر روي تعداد 628 دانشجو اجرا گرديد. نمونه ها با استفاده از روش خوشه اي چند مرحله اي انتخاب شد. يافته­ها در روشهاي كيفي و تهيه روايي محتوي روايي مطلوبي در CVI > 0/79 و CVR > 0/62 نشان داد، داده هاي آزمون آزمون مجدد اعتبار زير مقياس خداپنداره را 0/806 و خودپنداره را 0/582 نشان داد. آلفاي كرونباخ يا همساني دروني آزمون 0/815 به دست آمد كه بيانگر اعتبار مطلوبي است. تحليل عاملي با روش مولفه­هاي اصلي 4 عامل در پاسخ شركت كنندگان شناسايي نمود. كه شامل 7 سوال خودپنداره، 8 سوال خودپنداشت(خوداقعي)، 14 سوال خداپنداره و 11 سوال خداپنداشت(مفهوم واقعي خدا) بود. بنابراين يافته­ هاي نهايي چهار زير مقياس اصلي به دست آمد كه هم تصورات كاذب از خداوند و خود و همچنين مفاهيم واقعي خداوند و خود را مورد سنجش قرار مي­دهد. در نتيجه از اين آزمون مي­توان براي سنجش مؤلفه­ هاي معنوي و مذهبي فرد در حوزه مبدأ ادراك شده و خود ادارك شده و نيز نظارت بر تغييرات فرد از تصورات ساختگي از خود و خدا به مفاهيم واقعي­ تر به ويژه در درمانهاي معنوي استفاده كرد.

For spiritual human the perceptions of the source of existence and of god on the one hand and of himself on the other is one of the major psychological challenges. The formation of fictitious ideas or imaginations in these two domains lead to false and turbulent psychological processing. The psychological assessment of the beliefs of these perceptual areas in the field of clinical-spiritual assistance is of particular importance to the clients. The main objective of this research is to provide and measure the indicators of validity and reliability and factor structure of self-concept and god-image questionnaire for spiritual studies and interventions. To this end, the criteria for "self-concept" and “god-concept” were adjusted based on religious texts and then clinical observations. Objective tools were provided for measuring it. After the initial studies and preparation of the necessary narrative for the clinical experts with the qualitative method of the centralized group and the elimination of unconfirmed statements, a questionnaire with 6 questions for demographic components and 40 questions for self-concept and God-concept was designed. To study the reliability of the questionnaire a test-retest method and a statistical factor analysis on a small group of 30 undergraduate students at the Islamic Azad University of Tehran, south Tehran branch was conducted. Using a multi-stage cluster method, a sample of 628 students was selected. The findings in the qualitative methods contained a satisfactory content validity in the CVI> 0/79 and CVR> 0/62. Based on the test re-test results, the reliability for God-concept subscale was 0/806 and for the self-concept was 0/582. Cronbach's alpha or internal consistency of the test was 0/815, which indicates a satisfactory level. The factor analysis was identified by the main components of the four factors in the response of the participants. Which included 7 self-concept questions, 8 self-image questions, 14 questions of God-concept and 11 questions of God-image (the true meaning of God). Therefore, the final findings were derived from four main sub-scales that measure both the false impressions of God and Self, as well as the true concepts of God and Self.