بازكاوي فقهي لزوم اشهاد و شرايط آن با تأكيد بر شرط عدالت در طلاق قضايي

risprudential Review of the Necessity of Testimony and Its Conditions by Emphasizing the Condition of Justice in Judicial Divorce

طلاق غيابي ِبا حكم قضايي يكي از راه‌هاي جدايي بين دو همسر است كه حاكم شرع، به درخواست زوجه، انجام مي‌دهد، به اين بيان كه زوجه با هدف تحقق حقوقش و رفع تحيّر و سرگرداني، ضمن مراجعه به قاضي، صدور حكم طلاق را از ايشان مطالبه مي‌كند. اين موضوع مسئله‌اي پيشينه‌دار است و همواره محل بحث فقهاي مذاهب پنج‌گانه بوده است. از اين جهت پرسش اساسي مقاله حاضر اين است كه: آيا «عدالت» در شهادت شاهدان ِچنين طلاقي شرطيت دارد؟ آثار و ويژگي‌هاي چنين شهادتي كدام است؟ بديهي است يكي از روش‌هاي تأمين حقوق زوجه در چنين اموري، ورود حاكم شرع براي رساندن زوجه به حقّ شرعي و قانوني‌اش است. بر اين اساس، نوشتار حاضر با روش توصيفي‌تحليلي و با اتكا بر منابع اصيل ديني، اين مسئله را تجزيه و تحليل كرده است. نتيجه آنكه لزوم شرط عدالت براي شهود مرد و تأثير حكمي آن در تحقق اين نوع طلاق بيانگر آن است كه در اثبات عدالت فرد، احراز عدالت فرد به حسن ظاهر و اشتهار عرفيه كفايت از اثبات مي‌كند و مسئوليت شرعي و حقوقي آن بر عهده تعيين‌كننده است و در صورت احرازنشدن، طلاق كان لم يكن خواهد بود، ولي حكم صادرشده باقي و معتبر است.

Divorce in absentia by court order is one of the ways of separation between the spouses that the ruler of Sharia performs at the request of the wife, in such a way that the wife with the aim of fulfilling her rights and removing bewilderment, by referring to the judge, demands the issuance of the divorce decree. This is a long-standing issue and has always been the subject of discussion among the jurists of the five denominations. Therefore, the main question of the present article is: Is "justice" conditional on the testimony of witnesses to such a divorce? What are the effects and characteristics of such testimony? Obviously, one of the methods of securing the wife's rights in such matters is the action of the ruler of Sharia to bring the wife to her religious and legal rights. Accordingly, the present paper has analyzed the issue using the descriptive-analytical method and relying on authentic religious sources. The conclusion is that the necessity of the condition of "justice" for the male witnesses and its legal effect in the realization of this type of divorce indicates that for proving the justice of an individual, recognizing his justice by good appearance and customary reputation is sufficient and its religious and legal responsibility is upon the discerner. an‎d if the justice is not recognized, the divorce will be void, but the verdict will remain valid.