پديد آورندگان :
سليماني، كريم دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري - گروه مهندسي آبخيزداري , شكريان، فاطمه دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري - گروه مهندسي آبخيزداري , عبدلي بوژاني، سپيده دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري , صابري، عارف دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري
كليدواژه :
استان مازندارن , حوضۀ آبخيز تالار , روش SCS , زيرحوضه , سيل خيزي
چكيده فارسي :
حوضۀ آبخيز تالار با ويژگي هاي متنوع كاربري اراضي، هيدرولوژي و پوشش گياهي در استان مازندارن قرار گرفته است كه در سال هاي اخير شاهد وقوع سيلاب هاي مخرب در آن هستيم. در اين پژوهش به منظور اولويت بندي سيل خيزي زيرحوضه هاي تالار تحت شرايط هيدرولوژيكي و فيزيوگرافي متفاوت با مساحت 189613/6 هكتار در كاربري هاي كشاورزي، مسكوني، مرتع و جنگل اقدام شد. ابتدا حوضه را به شش زيرحوضه شامل شيرگاه، كارمزد، دراسله، پلسفيد، ارژنگ رودبار و چاشم تقسيم كرده و براي هر زيرحوضه پارامترهاي ژئومتري، اقليمي، نفوذپذيري و فيزيوگرافي مانند مساحت، محيط، طول آبراهۀ اصلي، طول و شيب حوضه، زمان تمركز، CN و دبي با استفاده از نرم‌افزار GIS محاسبه شد. زمان تمركز بر اساس خصوصيات حوضه با روش هاي برانسباي ويليامز، جانسون، پيلگريم‌ـ مك‌ـ درمات، كرپيچ، كاليفرنيا، چاو، اسپي، ونتورا بررسي شد كه روش برانسباي‌ـ ويليامز با 19/2 ساعت مناسب ترين روش براي حوضۀ تالار بود. بر اساس روش SCS سهم هريك از زيرحوضه ها در سيل خروجي از كل حوضه تعيين شد. نتايج دبي حداكثر لحظه اي سيلاب نشان داد پل سفيد با دبي 380 مترمكعب بر ثانيه بيشترين دبي را طي دورۀ آماري 1365ـ 1398 داشته است. زيرحوضه ها از نظر مشابهت پتانسيل سيل خيزي، فرسايش، پوشش گياهي و تأثيرات عملكرد انساني به سه گروه با پتانسيل سيل خيزي زياد، متوسط و كم تفكيك شده اند. نتايج نشان داد بيشترين مقدار سيل خيزي در هر يك از زيرحوضه ها به‌ترتيب شامل زيرحوضۀ چاشم با 29/19 درصد، دراسله 23/25 درصد و در نهايت، شيرگاه 16/76 درصد است.
چكيده لاتين :
Talar watershed with various land use, hydrological and vegetation characteristics is located in Mazandaran province In recent years, numerous devastating floods have occurred in this basin.In this study, flooding prioritization of Talar sub-basins under different hydrological and physiographic conditions were compared with an area of 189613.6/ha in agricultural, residential, rangeland and forest land-uses.First, the basin is divided into six sub-basins, including Shirgah, Karmozd, Drasleh, Polusfid, Arjangrudbar and Chashem and for each sub-basin, geometric, climatic, permeability and physiographic parameters such as; area, perimeter, length of main channel, length and slope of basin, time of concentration, CN, discharge, etc.have been calculated using GIS software.Time of concentration with methods of Branci Bay Williams, Johnson, Pilgrim-McDremat, Kirpich, California, Chow, Spey, Ventura was evaluated based on the characteristics of the basin but the Bransi-Williams method with 19.2 hours TC, showed the most suitable method for the all basin. Based on SCS method, the share of each sub-basin was determined in the flood of output from the whole basin. The results of the maximum stannous flood peak also showed that Polsefid with a flow of 380 cubic meters per second had the highest flow during the statistical period (1986-2019). Sub-basins are divided into three groups with high, medium and low flood potential in terms of similarity of flood potential, erosion, vegetation, and effects of human impact. The results showed that the highest amount of flooding in each of the sub-basins includes the sub-basin of Chashm with 29.19%, in Draseleh with 23.25% and finally shirgah with 16.76%
