پايش خشكسالي در استان تهران با استفاده از داده هاي ماهوارۀ TRMM

Drought Monitoring in Tehran Province Using TRMM Satellite Data

خشكسالي پديده‌اي اقليمي است كه بخش هاي مختلف محيط زيست را طي دورۀ استمرار خود تحت تأثير قرار مي دهد. بيشتر سيستم هاي ارزيابي خشكسالي بر مبناي داده هاي بارش استوارند. با وجود اين، كوتاه بودن دورۀ آماري بسياري از داده ها، تراكم ناكافي ايستگاه ها و كيفيت نامطلوب داده هاي باران‌سنجي زميني، توانايي نشان دادن الگوي مكاني خشكسالي را كاهش مي دهد. از اين‌رو، هدف تحقيق حاضر پايش خشكسالي در استان تهران با استفاده از داده هاي شبكه اي بارش است. به اين‌منظور، از داده هاي بارش ماهانۀ شش ايستگاه همديد در استان تهران و داده هاي ماهانۀ بارش ماهوارۀ TRMM با قدرت تفكيك مكاني 0/25 × 0/25 درجۀ جغرافيايي طي دورۀ 1998ـ 2019 استفاده شده است. نتايج نشان داده است خروجي شاخص SPI 12 ماهه براي نقاط TRMM همخواني مناسبي با ايستگاه هاي همديدي دارد و ويژگي هاي خشكسالي در ايستگاه‌هاي مختلف همسو و منطبق با نقاط مختلف شبكۀ TRMM است. در 36 درصد دورۀ مطالعه‌شده بارش استان در محدودۀ نرمال و در 64 درصد آن، شاهد ناهنجاري بارش هستيم. در همۀ نقاط استان فراواني دوره‌هاي خشك و مرطوب با هم برابر هستند و هر يك 31/8 درصد را به خود اختصاص داده‌اند. از نظر شدت، بيشتر ناهنجاري هاي بارش در استان تهران از نوع ملايم و متوسط هستند، به طوري كه فراواني خشكسالي ملايم 18 درصد، خشكسالي متوسط 9 درصد و خشكسالي شديد حدود 4/5 درصد است. رخداد بسيار شديد خشكسالي در هيچ‌يك از نقاط استان طي 22 سال اخير به وجود نيامده است. همچنين، سالهاي 2001، 2008، 2013 و 2014 شديدترين دوره هاي خشكسالي فراگير در استان محسوب مي‌شوند كه بيشتر مناطق در اين سالها از خشكسالي متوسط تا شديد رنج مي‌برند.

Drought is a climatic phenomenon that affects different parts the environment during its continuation. Most drought assessment systems are mainly based on rainfall data. short statistical period of many data, insufficient density of stations and poor quality of ground rainfall data, reduces the ability show the spatial pattern of drought. the current paper aims at monitoring drought in Tehran province using rainfall network data. Thus, monthly precipitation data six synoptic stations in Tehran province and monthly precipitation data of TRMM satellite with spatial resolution of.25 × .25 degrees during the period (1998-2019) have been used. The results show that output of the 12-month SPI index for TRMM points is in good agreement with synoptic stations and the drought characteristics at different stations are consistent with different points of the TRMM network. In 36% of the study period, the rainfall in the province is in normal range and in 64% the rainfall is not normal. In all parts of the province, frequency dry and wet periods is equal and each of which with 31.8%. In terms of severity, most precipitation anomalies in Tehran province are mild and moderate, so that the frequency of mild drought is 18%, moderate drought is 9% and severe drought is about 4.5%. Extremely severe drought has not occurred in any part of the province in the last 22 years. Also, 2001, 2008, 2013 and 2014 are the most severe periods of widespread severe drought in the province, with most areas suffering from moderate to severe drought.