آشكارسازي رخداد تغيير اقليم براساس شاخص‌هاي دمايي گرم در اكوسيستم جنگلي زاگرس؛ استان چهارمحال و بختياري

Detection of Climate Change Based on Warm Temperature Indices in Zagros Forest Ecosystem; Chaharmahal and Bakhtiari Province

باوجودي كه يكي از مهم‌ترين عوامل موثر بر زوال و خشكيدگي جنگل‌هاي زاگرس رخداد تغيير اقليم به‌ويژه طي دو دهه اخير است، تخريب و زوال جنگل‌هاي زاگرس هم مي‌تواند روند رخداد تغيير اقليم را در اين اكوسيستم تشديد كند. به‌منظور آشكارسازي رخداد تغيير اقليم در جنگل‌هاي استان چهار محال و بختياري با گونه غالب بلوط ايراني (Quercus brantii)، از داده‌هاي روزانه پارامترهاي دماي حداقل، دماي حداكثر و بارش استفاده شد. داده‌ها از نظر كيفيت و همگني بررسي و براي ورود به مدل اقليمي آشكاركننده رخداد تغيير اقليم آماده شدند. شاخص‌هاي دمايي گرم آشكاركننده تغيير اقليم با استفاده از نرم‌افزار ClimPACT در محيط برنامه‌نويسي R 2.10 براي دوره آماري 2019-1992محاسبه شدند. روند تغييرات، خطاي شيب روند و معني‌داري تغييرات با P-Value=0.05 استخراج شد. نتايج نشان داد در تمام سايت‌هاي پايش زوال شاخص‌هاي دمايي گرم شامل 2TX2TN SU35 ,SU30 ,SU25 ,TN90p ,TX90p , TX50p, WSDI6 ,WSDI2 روند افزايشي و معني‌داري داشتند. تغييرات شيب روند شاخص‌ها با شروع پديده زوال همخواني داشته و در دو دهه اخير از شدت بيشتري برخوردار بوده است. با توجه به روند افزايش دما اين روند افزايشي شاخص‌ها در سال‌هاي آينده نيز تداوم داشته و جنگل‌هاي منطقه با تنش خشكي بيشتري مواجه خواهند شد. آگاهي از شدت تغييرات رخ داده و تداوم آن در آينده مي‌تواند مديران و برنامه‌ريزان اكوسيستم جنگلي زاگرس را در راهكارهاي عملياتي در سازگاري با تغيير اقليم جهت حفظ و احياء جنگل ياري كند.

Although one of the most important factors affecting the decline and drying of Zagros forests is the occurrence of climate change, especially during the last two decades, the degradation and decline of Zagros forests can intensify the trend of climate change in this ecosystem. In order to detect the occurrence of climate change in the Zagros oak (Quecus brantii) forests of Chaharmahal and Bakhtiari province, daily data of minimum temperature, maximum temperature and precipitation parameters were used. Data were analyzed for quality and homogeneity and prepared to enter into the climate model that reveals the occurrence of climate change. Warm temperature indicators for climate change detection were calculated, using ClimPACT software in R 2.10 programming environment for the period of 1992-1999. Trend change, trend slope error and significance of changes were extracted at p = 0.05. The results showed that at all monitoring sites, hot temperature indices, including 2TX2TN SU35, SU30, SU25, TN90p, TX90p, TX50p, WSDI6, WSDI2, had a significantly increasing trend. Changes in the slope of the trend of these indicators coincided with the beginning of the decline phenomenon and have been more intense in the last two decades. Due to the increasing trend of temperature, this increasing trend of indicators will continue in the coming years and the forests of the region will face more drought stress. Awareness of the severity of the changes that have occurred and their continuation in the future can help managers and planners of the Zagros forest ecosystem in operational solutions in adapting to climate change to preserve and rehabilitate forests.