دانش اتنواكولوژي، مباني تقسيم بندي و نامگذاري عرصه‌هاي مرتعي از ديدگاه بهره برداران

دانش بومي دانشي است كه از حوزة جغرافيايي خاصي سرچشمه گرفته است. اين دانش به‌طور طبيعي توليد شده و شامل مجموعه‌اي از بهترين، سودمندترين و سازگارترين شيوه‌هاي بهره‌برداري و زندگي در محيط خاص خود است. اتنواكولوژي يكي از شاخه‌هاي اين دانش و شيوه‌اي از بررسي ارتباط انسان‌ها با محيط پيرامون آن‌هاست كه بر نقش شناخت و معرفت انسان را در تعامل منظم و قاعده‌مند وي با طبيعت تأكيد مي‌كند. اين پژوهش با هدف بررسي دانش بومي بهره‌برداران منطقة گوغر دربارة مباني تقسيم‌بندي و نام‌گذاري عرصه‌هاي مرتعي، خاك‌ها و همچنين تقويم محلي انجام شده است. ابزارهاي گردآوري اطلاعات در اين پژوهش شامل مصاحبة آزاد، مصاحبة نيمه‌ساختاريافته و مشاهدة مشاركتي بوده است. مصاحبه‌ها با استفاده از روش گلوله‌برفي از خبرگان محلي منطقه صورت گرفت. درنهايت از اطلاعات كسب‌شده از مصاحبه‌ها، فيش‌برداري و استخراج مفاهيم كليدي از دانش بومي آن‌ها انجام شد. يافته‌هاي حاصل نشان مي‌دهد كه مردم محلي، محيط اطراف خود و اجزا و عناصر آن را كاملاً مي‌شناسند؛ تا آنجا كه قادرند عرصه‌هاي مرتعي را با توجه به عوامل مختلفي از قبيل اقليم، آفتاب‌گير و سايه‌گيربودن، عوارض و ناهمواري‌ها، جنس زمين، ارتفاع و دما، پوشش گياهي، رطوبت، كاربري و غالب‌بودن يك عامل محيطي به طبقات مختلف تقسيم كرده و خاك‌ها را براساس جنس، رنگ و عمق از يكديگر تفكيك كنند. همچنين آن‌ها در ارتباط با زمان نيز تقسيم‌بندي‌هايي درنظر دارند كه هم يك سال و هم يك شبانه روز را شامل مي‌شود و كارهاي خود را مطابق با آن پيش مي‌برند؛ بنابراين دانش جوامع محلي از محيط اطرف خود بسيار وسيع‌تر است و جنبه‌هاي مختلفي را در برمي‌گيرد.