قدرت و عامليت و نمايش‌هاي آييني زنانه (مطالعه‌اي در نمايش‌هاي زنانه قبل از دهه پنجاه)

زنان در بعضي از مناطق ايران تا قبل از دهۀ پنجاه، در محفل‌هاي خصوصي زنانه و دور از چشم مردان به اجراي نمايش مي‌پرداختند تا تصويري موقت از آمال و آرزوهاي خود را به نمايش درآورند. قوانين حاكم بر جامعه، آزادي و قدرت آن‌ها را محدود كرده بود و نيازهايشان كه در هاله‌اي از آرزو و رؤيا راهي براي بروز مي‌جست، سرانجام از طريق حركات نمايشي و روايت‌هاي جاري در آن‌ها نمود يافت. اين پژوهش اين است كه نمايش‌هاي آييني زنانه چه تناسبي با آرزوها و موقعيت آن‌ها به‌عنوان جنس دوم داشته است. روش‌ اين پژوهش، اسنادي-ميداني است. براي داده‌هاي ميداني، با هفت زن از تهران در ردۀ سني 65 تا 75 سال كه اجراكنندۀ اصلي نمايش‌ها بودند، مصاحبه صورت گرفت. از طريق مطالعات اسنادي، معروف‌ترين نمايش‌هاي زنانه شناسايي و طبقه‌بندي مي‌شوند تا در تحليل داده‌ها به‌كار گرفته شوند. داده‌هاي گردآوري‌شده به روش تحليل تماتيك انجام شده است. براي درك آييني نمايش‌هاي زنانه، از رويكرد انسان‌شناسي نشانه‌شناختي نمادها بهره گرفتيم و براي تبيين تضادهايي كه بين نقش‌هاي موجود در ساختار نمايشي مشاهده مي‌شد، از مفهوم آيين‌هاي وارونگي گلاكمن[1] استفاده كرديم. نتايج بيانگر آرزوي داشتن فضايي امن‌تر و قدرت بيشتر و عامليتي براي داشتن استقلال و اقتداري مانند مردان است.