پديد آورندگان :
دادفر، شيما دانشگاه آزاد اسلامي واحد فارسان - دانشكده فني و مهندسي - گروه معماري، فارسان، ايران , بندرآباد، عليرضا دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران مركزي - دانشكده معماري و شهرسازي - گروه شهرسازي، تهران، ايران
كليدواژه :
فرايند , طرح ساختاري راهبردي , شهر تهران , آينده نگاري , شاخص
چكيده فارسي :
طرح راهبردي- ساختاري شهر تهران مصوب سال 1386، آخرين طرح جامع مصوب تهران است كه بر اساس پاردايم هاي جديد و رويكرد برنامه ريزي راهبردي تدوين شده است. اين طرح علاوه بر موضوعات سنتي طرح هاي جامع موضوعات مهمي از جمله تغيير ساختار و كاركرد شهر، اصلاح نظام درآمدي شهرداري تهران، بهبود زيرساخت هاي شهري، ارتقاء كارايي نظام حمل و نقل شهري، تأمين ايمني شهر در برابر سوانح طبيعي، بهبود كيفيت محيط زيست شهري و استفاده از شيوه هاي نوين برنامه ريزي كاربري زمين را مدنظر قرار داده است. هدف از اين مقاله ارزيابي فرآيند تدوين اين طرح از جهت لحاظ نمودن اصول و شاخص هاي رويكرد آينده نگاري و پيشنهاد اصلاح روند موجود بر اساس اين رويكرد مي باشد. پارادايم غالب اين پژوهش تفسيري و در زمره پژوهش هاي كيفي است. فنون گردآوري داده ها از طريق مطالعه و مصاحبه نيمه ساخت يافته و پرسش نامه باز و شيوه تحليل داده ها در قالب تكنيك دلفي و تحليل محتواي كيفي و به صورت ساختاربندانه مي باشد. شاخص ها و اصول رويكرد آينده نگاري (با استفاده از تكنيك دلفي استخراج شامل: توجه به ذي نفعان و ذي نفوذان) مشاركت پذيري)، توجه به نامعلومي ها، عدم قطعيت ها، شوك ها و پيچيدگي ها، توجه به روندها و مگاترندها، كل نگر بودن، شموليت و همه شمولي، توجه به برنامه ها و نتايج اسناد فرودست و فرادست، نگاه بلندمدت، توجه به ارزش ها و جهان بيني، سناريو نويسي و آينده نگري، شناخت و تحليل دقيق و سنجيده اي از محيط برنامه ريزي، ترسيم چشم انداز) و در طرح ساختاري راهبردي تهران با روش تحليل محتواي اسنادي سنخ بندي و مقوله بندي گرديده و مجددا ميزان در نظرگرفتن اين اصول در سند طرح ساختاري راهبردي تهران مورد سنجش قرار گرفت. نتايج حاكي از اين است كه ميزان در نظر گرفتن اين اصول در تدوين برنامه هاي توسعه شهري در هر دو روش به ميزان كم مي باشد.
چكيده لاتين :
Tehran’s structural-strategic plan adopted in 2007 is the last comprehensive plan in Tehran which was developed based on new paradigms and strategic planning approaches; this plan covers not only traditional subjects of comprehensive plans but also includes such major issues as changing urban structure and functions, reforming revenue system of Tehran’s municipality, bolstering urban infrastructures, improving urban transportation system efficiency, providing safety and security for the city against natural disasters, improving urban environmental quality and using modern land use planning approaches. This article aims to evaluate the development process of this plan by considering foresight approach indicators and principles and proposing to reform this existing trend using the foresight approach. The main paradigm of this study is interpretive, which falls under qualitative research. Data are gathered by surveys and semi-structured interviews, and open-ended questionnaires while they are analyzed by Delphi techniques and structured qualitative content analysis. Indicators and principles of the foresight approach are elicited using the Delphi method, which includes regard for stakeholders and beneficiaries (participation), regard for the unknowns, uncertainties, shocks and complexities, regard for trends and megatrends, holism, inclusiveness and universality, regard for plans and low- and high-level document results, a long-term view, regard for values and worldviews, scenario writing and futurism, accurate understanding and analysis of the planning environment and visioning. These principles are categorized using the document content analysis method of Tehran’s structural-strategic plan and are measured by the extent to which they are incorporated into the plan. The results suggest that these principles are less regarded by both methods when developing urban development plans.
