تحليل ذي‌نفعان توسعه پايدار گردشگري كشاورزي در غرب استان مازندران

Stakeholders’ Analysis of Sustainable Development of Agricultural Tourism in the West of Mazandaran Province

توسعه پايدار گردشگري كشاورزي يك راهكار براي استفاده بهينه از صنعت گردشگري است. اما از علت‌هاي عمده عدم تحقق سياست‌هاي توسعه‌اي نبود سازوكارهاي لازم براي شناسايي، تحليل و نقش‌آفريني ذي‌نفعان متعددي است كه مي‌بايست در يك فرايند مشاركتي مبتني بر پايداري و تاب‌آوري براي مديريت پايدار توسعه گردشگري كشاورزي، همكاري، هماهنگي و هم‌افزايي داشته باشند. پژوهش حاضر با هدف تحليل ذي‌نفعان توسعه پايدار گردشگري كشاورزي در غرب استان مازندران به‌صورت آميخته انجام شد. به‌منظور شناسايي ذي‌نفعان اطلاعات از كارشناسان حوزه گردشگري كشاورزي گردآوري شد كه پس از مصاحبه با 17 نفر از آن‌ها و طي چهار مرحله دلفي ذي‌نفعان به تعداد 25 نفر شناسايي شدند و با استفاده از ماتريس قدرت - منفعت ميزان قدرت و نوع منفعت هر ذي‌نفع مشخص گرديد. با استفاده از مصاحبه نيمه‌ساختارمند از دو تن از نمايندگان هر ذي‌نفع (مجموعاً 50 مصاحبه) چگونگي اعمال قدرت ذي‌نفعان با توجه به نوع منفعتشان مشخص گرديد. بر اساس نتايج، ذي‌نفعان اصلي توسعه پايدار گردشگري كشاورزي بيشتر از سازمان‌هاي دولتي بودند كه در بين آن‌ها سازمان جهاد كشاورزي، سازمان ميراث فرهنگي، اداره كل منابع طبيعي و آبخيزداري و سازمان حفاظت محيط‌زيست از لحاظ پنج نوع قدرت اقتصادي، دانشي، اجتماعي، سياسي و قانوني در جايگاه بالاتري قرار داشتند. نتايج تحليل مصاحبه‌ها به‌صورت تحليل محتواي متعارف منتج به شناسايي 428 جمله در قالب 125 گزاره مفهومي شد. مي‌توان از دسته‌بندي ارائه‌شده به منظور ايجاد ظرفيت، ارتقاي مشاركت و تعامل بين ذي‌نفعان با توجه به نوع قدرت و منفعت در فرايند توسعه پايدار گردشگري كشاورزي استفاده نمود.

Sustainable development of Agri-tourism is a solution for the optimal use of the tourism industry. But one of the main reasons for the non-implementation of development policies is the lack of necessary mechanisms to identify and analyze the many stakeholders that should be in a participatory process for sustainable management of Agri-tourism development. The present mixed study was conducted with the aim of analyzing the stakeholders of sustainable development of Agri-tourism in the west of Mazandaran Province. In order to identify these stakeholders, the stakeholders’ information was collected from experts in the field of agricultural tourism. After interviewing 17 of them and during four Delphi stages, 25 people were identified as stakeholders of sustainable development of Agri-tourism and using a semi-structured interview with two representatives of each stakeholder group (50 interviews in total), it was determined how to exercise the power of the stakeholders according to the type of their benefit. Based on the results, the main stakeholders in the sustainable development of agricultural tourism were mostly government organization, including the Agriculture Jihad Organization, Cultural Heritage Organization, Natural Resources and Watershed Management Organization and Environment Protection Organization, which in terms of five types of legal power, knowledge power, economic power, political power and social power were in a higher position. The proposed classification can be used to create capacity, promote participation and interaction among stakeholders according to the type of power and benefit in the process of sustainable development of Agri-tourism.