ارزيابي شاخص‌هاي حكمراني منابع آب زيرزميني در بخش كشاورزي ايران : كاربرد چارچوب حكمراني سازمان همكاري و توسعه اقتصادي در دشت همدان ـ بهار

Evaluation of Groundwater Resources Governance Indicators in Iran's Agriculture Sector: Application of the OECD Governance Framework in the Hamadan-Bahar Plain

منابع آب زيرزميني از ديرباز به‌عنوان يكي از منابع حياتي تأمين آب مصرفي و رفع نيازمندي‌هاي جوامع بشري مورد توجه بوده است. حكمراني منابع آب زيرزميني در بخش كشاورزي از طريق اجماع عوامل دولتي، خصوصي و مردمي درصدد يافتن چالش‌ها و خلاءهاي موجود و ارائه راهكارهايي به منظور ارتقا و بهبود شرايط در جهت استفاده پايدار از منابع آب و بخصوص منابع آب زيرزميني مي‌باشد. در اين مطالعه به منظور بررسي و ارزيابي حكمراني منابع آب زيرزميني دشت همدان ـ بهار از چارچوب حكمراني منابع آبOECD, 2015 استفاده گرديد كه شامل 3 بخش اصلي بهره‌وري، اثربخشي، اعتماد و تعامل و 12 رده فرعي مي‌باشد. جامعه آماري پژوهش شامل 86 نفر از كارشناسان و مسئولان سازمان‌هاي مرتبط با مسايل آب در بخش كشاورزي بودند. روش جمع‌آوري داده ها با استفاده از روش ميداني و ابزار پرسشنامه انجام پذيرفت و داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS و 3.Smart PLS مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. نتايج بر اساس مقادير اثر F2 نشان داد از ميان سازه‌ها، سازه سياست‌گذاري، بودجه و تامين مالي، اطلاعات و داده به ترتيب با مقادير 0/422، 0/356 و 0/326 داراي اثر بزرگ بر متغير مكنون برون زا مي‌باشند و ساير سازه‌ها داراي اثر متوسط مي‌باشند (اندازه اثر F2 بين مقادير 0/15 و 0/35 نشان‌دهنده اثر بزرگ مي‌باشند). نتيجه برازش‌ مدل ‌كلي بر اساس‌ ‌معيار ‌GOF عدد 0/29 را بدست آمد كه نشان از برازش خوب و قابل قبول مدل مي‌باشد. همچنين نتايج حاصل از آماره آزمون t و ضرايب مسير (β) نشان داد كه سازه‌هاي سياست‌گذاري و اقدامات نوآورانه و بودجه و تامين مالي بيشترين و قوي ترين تأثير را بر حكمراني منابع آب زيرزميني دشت همدان – بهار دارا مي‌باشند. بنابراين، وجود اطلاعات شفاف، دقيق و به موقع در سياست‌گذاري صحيح منابع آب زيرزميني باعث تصويب قوانين و اقدامات نوآورانه مناسب و سازگار با شرايط منطقه، جلب مشاركت ذينفعان و به طور كلي، ايجاد يك چرخه حكمراني مناسب و موثر خواهد شد.

Groundwater resources have long been considered as one of the vital sources of water supply and meeting the needs of human societies. Groundwater resources governance through the consensus of public, private and public actors in a participatory perspective seeks to find existing challenges and gaps, formulate, and provide solutions to improve and improve the conditions for sustainable use of water resources, especially groundwater resources. Therefore, in this study, in order to study and evaluate the governance of groundwater resources in the Hamadan-Bahar plain, the water resources governance framework presented by the OECD in 2015 was used. The present study was evaluated using field method, survey technique and questionnaire tools and using SPSS software and 3.Smart PLS in order to evaluate the governance indicators of groundwater resources from the perspective of 86 experts and officials of relevant organizations. For this purpose, the OECD governance framework (2015), which includes 3 main sections of productivity, effectiveness, trust and interaction and 12 sub-categories are divided. The results of F2 effect size showed that among the structures, policy structure, optimal use of resources, information and data with values of 0/422 0/356 and 0/326, respectively, based on F2 effect size criteria between 0/15 and 0/35 have a large effect on the latent variable exogenous an‎d other structures have a moderate effect. In addition, the result of the fit of the general model GOF standard is 0/29, which indicates a good and acceptable fit. In addition, the results of t-test and path coefficients (β) showed that policy structures, Innovation, and Financial have the greatest and strongest impact on the governance of groundwater resources in the Hamadan-Bahar plain.