تحليل عوامل موثر بر ضريب خودكفايي گندم در ايران

Investigating The Factors Affecting the Self-Sufficiency Coefficient of Iranian Wheat

موضوع خودكفايي مواد­غذايي يكي از مباحث مهم و راهبردي در كشورمان است. با مطرح‌شدن الگوي اقتصاد مقاومتي در سال‌هاي اخير، اهميت اين امر بيشتر شده است. خودكفايي در توليدات محصولات كشاورزي و به‌ويژه گندم به‌عنوان اساسي‌ترين محصول مورد نياز جامعه اهميت زيادي دارد. هدف مطالعه حاضر، بررسي عوامل موثر بر ضريب خودكفايي گندم ايران با توجه به اقتصاد مقاومتي طي دوره زماني 96-1368 در ايران، با استفاده از الگوي خود توضيح‌برداري (VAR) است. نتايج حاصل از برآورد الگوي خود توضيح‌برداري نشان مي‌دهد، متغيرهاي ارزش‌افزوده بخش كشاورزي (به‌عنوان شاخص اقتصاد مقاومتي)، ضريب مكانيزاسيون بخش كشاورزي، نرخ تسهيلات بانك كشاورزي و قيمت تضميني گندم داراي تأثير مثبت و معناداري بر روي ضريب خودكفايي گندم هستند و بين ضريب خودكفايي و ارزش‌افزوده بخش كشاورزي رابطه عليّت و مثبت وجود دارد. همچنين، تغيير از طرف متغير ارزش‌افزوده بر ضريب خودكفايي در طول يك دوره ده ساله اثرات مثبت و كاهنده داشته و در پايان شوك با كمي تأثير كاهشي در منطقه متبت اثر اين شوك تعديل مي‌شود. بنابراين، با توجه به مثبت‌شدن رابطه بين ضريب خودكفايي و ارزش‌افزوده به‌عنوان شاخص اقتصاد مقاومتي، پيشنهاد مي‌شود، تسهيلات و اعتبارات مورد نياز جهت طرح ارتقاي ضريب خودكفايي گندم، افزايش يابد.

The issue of food self-sufficiency is one of the most important and strategic issues in our country. With the introduction of the model of resistance economy in recent years, this has become more important. Self-sufficiency in the production of agricultural products, especially wheat, is very important as the most basic product needed by society. The aim of this study was to investigate the factors affecting the self-sufficiency coefficient of Iranian wheat with respect to the resistance economy during the period 1989 -2017 in Iran, using the VAR. The results of estimating the self-explanatory model show that the value-added variables of agricultural sector (as an indicator of resilient economy), mechanization coefficient of agricultural sector, facility rate of agricultural bank and guaranteed price of wheat have a positive and significant effect on wheat self-sufficiency coefficient. There is a causal and positive relationship between the added value of the agricultural sector. Also, the change by the value-added variable has positive and decreasing effects on the self-sufficiency coefficient during a ten-year period, and at the end of the shock, the effect of this shock is adjusted with a slight decreasing effect in the corresponding region. Therefore, considering the positive relationship between self-sufficiency coefficient and value added as an indicator of resilient economy, it is suggested to increase the facilities and credits required to improve the wheat self-sufficiency coefficient.