مؤلفه‌هاي ادبيات مدرن در داستان «عقرب روي پله‌هاي راه‌آهن انديمشك»

The Significances of Modern Literature in the “Scorpion on the Stairs of Andimeshk Railway

يكي از حوزه‌هاي مهم مطالعاتي در ادبيّات جنگ ايران، بررسي شكل‌گيري مؤلّفه‌هاي مدرن در آن است و تاكنون پژوهشهاي زيادي در اين باب صورت نگرفته است. در نوشتار پيش رو سعي شده است تا با شناسايي و تمركز بر مؤلّفه‌هاي مدرن، رمان عقرب روي پله‌هاي راه‌آهن انديمشك كه يكي از آثار مدرنيستي و برجستۀ رمان جنگ است، بازخواني شود. در آغاز، بحث «درآمدي بر ادبيّات داستاني مدرن» مطرح خواهد شد؛ سپس تحليل داستان مورد نظر برمبناي مؤلّفه‌هاي مدرن صورت مي‌پذيرد؛ و در پايان، پس از بيان يافته‌ها، به پرسش اصلي پژوهش پاسخ داده مي­شود: مؤلّفه‌هاي تازه و بديع اين داستان، سبب شده است با داستاني مدرنيستي روبهرو باشيم كه از لحاظ محتوا و صورت و ساختار، با عمدۀ آثار داستاني ژانر جنگ تفاوت داشته باشد و دنيايي نوين را از بُعد ساخت و صناعت دربرابر ديدگان ما بنهد. عمدۀ مؤلّفههاي مدرنيستي اين رمان بديع را بدين­گونه ميتوان برشمرد: فرمزدايي از صورتهاي معهود رمان جنگ، آشنايي‌زدايي در حوزۀ پردازش شخصيتها، پيرنگ تازه و ذهني، واردكردن ساحت ناخودآگاهي در متن و برجستهسازي دلالتهاي آن، تمركز بر استعارات دلالت­ گر، خلق فضاي شعرگونه، بازي‌هاي زباني، چندروايتي­ شدن اثر، غير خطي ­بودن عنصر زمان و مكان، ايجاز در متن، پيرنگ‌‌هاي استعاري، فرد‌گرايي، سمبل­ سازي و نمادپردازي و تلاش براي خلق دلالت‌هاي ثانويِ تخيّل و توهّم.

One of the fields of war literature is the study of the formation of its modern components. There are not enough studies in this field. Attempts have been made in this paper to identify and concentrate on the modern components in order to reread the “Scorpion on the Stairs of Andimeshk Railway” story. At first, “an introduction to the modern writing” will be given; then, in the next step, theaforementioned story will be analyzed based on the modern components; and, finally, the findings will be given, which is in fact an answer to the question of this research: The new and innovative components of this story encounter us with a modernist story which is different from other stories of war genre regarding its content, form, and structure. As a result, it offers us a modern world regarding its construction and figures of speech. The main modernistic components of this innovative novel are: Deconstruction of the familiar forms of war novels; defamiliarization in the field of personification; new and subjective plot; incorporation of unconsciousness into the text and highlighting its connotations; concentration on connotative metaphors; creation of a poetical environment; lingual games; multi-narrativity of the story; nonlinearity of the elements of time and space, brevity in the text; metaphoric plots; individualism, symbolizing and symbolization; and efforts for the creation of secondary connotations of imagination and illusion.