خوانش جامعه‌شناختي رمان‌ شكر تلخ با تلفيق نظريه «ماترياليسم تاريخي» كارل ماركس و «خود كنش‌گر» هربرت بلومر

Sociological Reading of the Novel Shekar-e-Talkh By theoretically combining Marx's "historical materialism" and Blumer's Self Interaction

از ديدگاه جامعه­ شناسي براي شناخت انسان بايد به روابط متقابلش با موقعيت­ هاي زيستي اجتماعي- اقتصادي­ توجّه كرد. نظريه «ماترياليسم تاريخي» ماركس به معناي درك تحولات جوامع بشري بر مبناي شرايط مادي در همه دوره‌هاي تاريخي بشر است. با استفاده از اين نظريه مي‌توان چگونگي تحولات جامعه بشري را درگذر تاريخ واكاوي كرد. همچنين نظريه «خود كنش­گر» هربرت بلومر ساختار «خود»، تحول و كنش­گري انسان را در موقعيت­هاي عيني زندگي مطالعه مي­ كند. روش پژوهش توصيفي-تحليلي است و با گردآوري داده­هاي اسنادي – كتابخانه­ اي انجام مي­شودتا براساس تلفيق اين نظريه ­ها هويت، تحول و كنش شخصيت­هاي رمان­ شكر تلخ اثر جعفر شهري­باف را در بستر مادي تاريخ تحليل ­كند. با كاربست نظريه «ماترياليسم تاريخي» ماركس و «خودكنش­گر» بلومر در تحليل رمان شكر تلخ مي­توان گفت كه با تضعيف نيروهاي توليدي، ساختارهاي فرهنگي و اقتصادي در ساحت روساخت دگرگون مي­شوند و نظام معنايي نيز تغيير مي­ يابد. با گسست رابطه ميان نيروهاي توليدي و روابط توليدي شخصيت­ هاي رمان در دو نسل با دو هويت و شيوه كنشي متفاوت در تقابل يكديگر نمود مي‌يابند. در نسل جديد نيز دو نوع خود در تضاد هم نمود مي‌يابد كه يك دسته وفاداران به سنت­هاي نسل گذشته هستند و دسته ديگر اعتنايي به معيارهاي ارزشي نسل قبل ندارند.

From a sociological point of view, one must pay attention to his bio-socio-economic situations, and more importantly, one must consider the interrelationships and their outcome in order to know man. Marx's theory of historical materialism means understanding the evolution of human societies based on material conditions in all periods of human history. The intellectuals in this theory believe it is possible to explore how human society has evolved over the course of history by using this theory. The research method is descriptive-analytical. This article analyzes the theoretical combination of Marx's "historical materialism" and Blumer's "self-interaction" on how the characters in Jafar Shahrifaf's novel Shekar-e-Talkh act. In the world of the novel, with the collapse of the production system, the semantic system changes and the production relations and political, cultural and economic structures also break. These conditions give rise to the formation of the "self" of the novel's characters in new forms. With the transformation of the cultural superstructures of the "self", the first and second generations are in opposition to each other, which leads to the marginalization of the "self" of the first generation. The contradiction of "self" is also reproduced in the second generation, which is shown by the rejection of the "social self" of the previous generation and the transition to a new situation.