ارزيابي ژنتيكي برخي صفات فنولوژيك و ريخت‌شناسي در ژنوتيپ‌هاي كلزا (Brassica napus L.) با استفاده از تجزيه لاين در تستر

Genetic evaluation of some phonological and morphological traits of oilseed rape (Brassica napus L.) Genotypes by line×tester method

با توجه به اهميت برآورد تركيب‌پذيري، وراثت‌پذيري، اجزاي واريانس ژنتيكي و نحوه عمل ژن در طراحي برنامه‌هاي به‌نژادي كلزا، آزمايشي بر اساس روش لاين در تستر با 15 دورگ حاصل از تلاقي پنج لاين كلزاي بهاره با عملكرد متوسط شامل SPN3، SPN9، SPN36، SPN30 و DH4، با سه ژنوتيپ كلزاي بهاره پرمحصول شامل SPN34، RGS003 و SPN1 به عنوان تستر، در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با دو تكرار اجرا شد. تفاوت بين دورگ‌ها براي تمامي صفات مورد مطالعه بجز طول دوره گل‌دهي، معني‌دار شد. در كنترل ژنتيكي صفات، اهميت اثر افزايشي ژن‌ها براي تمامي صفات مورد مطالعه بجز قطر ساقه و عملكرد دانه بالاتر برآورد شد. وراثت‌پذيري عمومي صفات از 86/03 % براي قطر ساقه تا 98/53 % براي تعداد روز تا خاتمه گلدهي متغير بود. حداقل و حداكثر وراثت‌پذيري خصوصي، به‌ترتيب در قطرساقه (56/83 %) و تعداد شاخه فرعي (91/63 %) مشاهده شد. در بين ژنوتيپ‌هاي مورد مطالعه، تستر SPN1 و لاين‌هاي DH4 و SPN30، بيشترين تركيب‌پذيري عمومي را دارا بودند. با توجه به برتر بودن دورگ‌هاي DH4×RGS003 ، RGS003× SPN36و SPN30×RGS003 مي‌توان آن‌ها را براي توليد ارقام دورگ در برنامه هاي اصلاحي آينده توصيه نمود.

Given the importance of estimating combinability, heritability, genetic variance components and gene performance in designing breeding programs, an experiment based on the line×tester method with fifteen hybrids of oilseed rape derived from crosses of five average yielding cultivars includes SPN3, SPN9, SPN36, SPN30, DH4, with three spring and high yielding testers (SPN34, RGS003, SPN1) was performed using a randomized complete blocks design with two replications. The differences between hybrids for all traits, except flowering time, were significant. In the genetic control of traits, the importance of addictive effect of genes for all studied traits were estimated except for stem diameter and grain yield. The general heritability of the traits was very high and was estimate from 86.03% for stem diameter to 98.53% for the days to end of flowering. Minimum and maximum of the private heritability were also moderately high for the studied traits were56.83% and 91.63% for stem diameter and number of branches, respectively. Among the studied genotypes, SPN1 as a tester and DH4 and SPN30 as lines had the most combinability. Due to the superiority of DH4×RGS003، RGS003×SPN36 and SPN30×RGS003 hybrids, they can be recommended for hybrid cultivars production in the future breeding programs.