اثر منابع زيستي و شيميايي كود نيتروژن بر خصوصيات كمي و كيفي علوفه ذرت و شنبليله در كشت مخلوط سري افزايشي

Effect of biological and chemical source of nitrogen fertilizer on quantitative and qualitative characteristics of maize and fenugreek forage in additive intercropping series

به ­منظور بررسي عملكرد كمي و كيفي علوفه كشت مخلوط با كشت­ هاي خالص ذرت و شنبليله، تحت تأثير انواع كودهاي نيتروژن (شيميايي، زيستي و تلفيقي)، آزمايشي در سال زراعي 96-1395 در سربيشه استان خراسان جنوبي، به ­صورت كرت­ هاي خرد شده و در قالب طرح بلوك­ هاي كامل تصادفي در چهار تكرار اجرا شد. سطوح كودي شامل بدون كوددهي نيتروژن (شاهد)، 50 درصد كود شيميايي نيتروژن به‌صورت اوره (75 كيلوگرم نيتروژن در هكتار)، 100 درصد كود شيميايي نيتروژن به‌صورت اوره (150 كيلوگرم نيتروژن در هكتار)، كود زيستي نيتروكسين (آزوسپوريليوم- ازتوباكتر)، كود تلفيقي شامل نيتروكسين و 50 درصد كود شيميايي نيتروژن به­عنوان عامل اصلي و الگوي كشت در شش سطح شامل خالص شنبليله، خالص ذرت، مخلوط افزايشي ذرت و شنبليله در چهار تركيب (ذرت 100 درصد و شنبليله با نسبت 25 درصد،50 درصد، 75 درصد و 100 درصد) به­عنوان عامل فرعي بودند. صفات كمّي تحت تأثير الگوي كشت، نوع كوددهي و اثر متقابل تيمارها قرار گرفت. بيشترين تأثيرات روي عملكرد ماده خشك در كشت­هاي خالص همراه كوددهي مشاهده شد. تمام صفات كيفي تحت تأثير معني­دار اثر متقابل تيمارها قرار گرفتند. صفات مختلف كيفي در كشت­هاي خالص، بيشترين و كمترين مقادير را نشان دادند و كشت­هاي مخلوط، گروه­هاي حد واسط را تشكيل دادند. بيشترين ماده خشك قابل هضم (DMD) در كشت خالص شنبليله با مصرف100 درصد كود شيميايي (47/83 درصد)، بيشترين پروتئين خام(CP) در كشت خالص شنبليله با كاربرد 100 درصد كود شيميايي (19/01درصد)، بيشترين خاكستر (ASH) در كشت خالص شنبليله با كاربرد كود زيستي (6/64 درصد) و بيشترين فيبر خام (CF) و كربو هيدرات محلول در آب (WSC) در كشت خالص ذرت و مصرف 100 درصد كود شيميايي ( 34/41 و 33/58 درصد) مشاهده شد.نتايج نشان داد كه غالباً شاخص نسبت برابري زمين در كشت­هاي مخلوط، بيش از يك است و بالاترين نسبت برابري زمين (1/557) به كشت­ مخلوط ذرت + 100 درصد شنبليله با كاربرد كوددهي تلفيقي تعلق داشت. در مجموع، الگوي كشت مخلوط با تراكم بالاتر شنبليله، علاوه بر افزايش نسبت برابري زمين، باعث بهبود كيفي علوفه مخلوط مي­ شود.

To investigate the quantitative and qualitative traits of forage in row cropping with pure corn and fenugreek and the effects of various nitrogen fertilizers (chemical, biological and combined), an experiment was carried out based on a randomized complete block design with four replications in the Southern Khorasan province during 2016-2017 cropping year. Different levels of fertilizers including without nitrogen fertilizer (control), 50% nitrogen chemical fertilizer by urea (75 Kg/h), 100% nitrogen fertilizer by urea (150Kg/h), biofertilizer by nitroxin (Azosporium-Azotobacter), combined fertilizer including nitroxin and 50% of chemical fertilizer as main factor and different composition of cultivation in six levels including pure fenugreek, pure maize, additive intercropping of corn and fenugreek in four components (100% maize + fenugreek with 25%, 50%, 75%, 100% ratio) as sub factor were the treatments. Quantitative traits were affected by crop and fertilizer types and their interactions. The greatest effects on quantitative traits were observed in pure cultivation with fertilization. All of the qualitative traits were significantly affected by the interactions of the treatments. Pure cultures showed the highest and lowest values ​​in different qualitative traits and row crops were formed intermediate groups. The highest DMD was in pure culture of fenugreek with chemical fertilizer 100% (83.47%), the highest CP was in pure culture of fenugreek with 100% chemical fertilizer (19.01%), the highest ash was in the pure culture of fenugreek with biofertilizer (64.6%) and CF and WSC were observed in pure crop cultivation of maize with100% chemical fertilizer (34.41% and 33.58%). The results showed that the land equivalence ratio in row crops was more than one and the highest land equivalence ratio (1.557) was observed in 100% maize and 100% fenugreek row cropping. In general, the combination of higher densities of fenugreek resulted in improved forage quality in additive intercropping.