مشكيجه، گلي فراموش شده‌ در خانه‌ و باغ‌ ايراني

Moshkijeh (Musk Rose) A Forgotten Flower in Persian House and Garden

باغ ايراني تجلي‌گاه ويژه و بيانگر محبوبيت گياهان نزد مردم اين سرزمين است. گياهان به‌كاررفته در آنها همواره بومي و در هماهنگي كامل با بستر و اقليم خود بوده كه اين امر موجب پايداري و تداوم باغ‌هاي ايراني در گسترۀ زمان و جغرافيا و ايجاد حس تعلق به آنها بوده است. بخش اعظمي از سودمندي و پايداري باغ ايراني را مي‌توان مديون اين گياهان بومي دانست كه جنبۀ دارويي و شفابخشي و معنايي داشته‌اند و در فرهنگ مردم اين سرزمين از جايگاهي ويژه برخوردار بوده‌اند. اما متأسفانه امروزه عدم شناخت كافي از گياهان بومي و سازگار با شرايط سرزمينمان موجب‌شده تا اين گياهان رو به انقراض گذارده و پارك‌ها و مناظر شهري با گياهان وارداتي، غير اصيل و ناهماهنگ با زمينه‌هاي اقليمي و فرهنگي هر منطقه جايگزين شده و به‌تدريج گياهان بومي در بستر تحولات سريع و دفعي عصر حاضر به فراموشي سپرده ‌شوند. هدف اين پژوهش شناسايي و معرفي گل مشكيجه يكي از گل‌هاي اصيل و بومي مورد استفاده در باغ‌ و خانۀ ايراني است كه سال‌هاست در غبار فراموشي قرار گرفته است. اين گل نه‌تنها در پارك‌ها و فضاهاي سبز ديده‌ نمي‌شود، بلكه به‌طوركلي هيچ شناختي از آن وجود ندارد. تنها اطلاعات اندكي از اين گل در برخي سفرنامه‌ها باقي ‌مانده‌ است اما هيچ‌يك به شناسايي و معرفي اين گل نپرداخته‌اند و فقط نام آن به‌عنوان يكي از گل‌هاي بومي اين سرزمين آورده ‌شده ‌است. پژوهش پيش‌رو با بهره‌گيري از روش‌هاي كتابخانه‌اي، مطالعات ميداني، انجام مصاحبه با اهالي شهر و روستاهاي يزد و كرمان و مشورت و گفتگو با مسئول پژوهش‌هاي باغ گياهشناسي انجام شده است. نتايج حاصل از اين مطالعات ويژگي‌هاي ظاهري، معنايي و كاركردي گل مشكيجه را بازشناسي و معرفي مي‌كند و استفاده از طرح آن در برخي تزئينات را نمايش مي‌دهد. در طي روند تحقيقات ميداني اطلاعاتي از اين گل در مناطق مركزي ايران يافت شد.

Persian gardens reflect the special popularity of plants with Iranian people. The plants in the Persian gardens have always been native and in full harmony with their context and climate. This has contributed to the stability and continuity of Iranian gardens over time and across geographical regions and has created a sense of belonging to them. Much of the usefulness and stability of Iranian gardens can be attributed to these native plants that have therapeutic, healing, and semantic functions. These plants have a special place in Iranian culture. Unfortunately, today, inadequate knowledge of native plants that are compatible with the conditions of Iran has made these species extinct. Iranian parks and urban landscapes have been filled with foreign and non-original plants that are inconsistent with the climatic and cultural contexts of Iranian regions. Due to rapid and unpleasant changes in the present era, the native plants have been forgotten. The purpose of this study seeks to introduce and identify the characteristics of the musk rose, one of the original and native flowers planted in Iranian gardens and houses. The concern is that this flower has been overlooked for many years and no longer can be seen in parks and green spaces. Even knowledge of this flower is scanty. Information about this flower is limited to some travelogues. However, not much is available on the features of this flower, and only its name has been mentioned as one of the native flowers of Iran. The required data for this study were gathered through a bibliographical method, field studies, and interviews with residents of the cities and villages of Yazd and Kerman, and the head of botanical garden research. The results of these studies show the physical, semantic, and functional characteristics of this flower and confirm that this flower design has been used in some decorations. During the field research, data about this flower was found in the central regions of Iran.