تعيين دوره بحراني كنترل علف‌هاي ‌هرز در گياه دانه روغني بالنگوي شيرازي (Lallemantia royleana Benth. in Wall) در منطقه‌ي نقده

Critical period of weed control in Balangu (Lallemantia royleana Benth. in Wall), an oilseed crop in Naghadeh region

به‌منظور بررسي تأثير دوره ­هاي تداخل و عاري از علف­ هاي‌ هرز در گياه دانه روغني بالنگوي شيرازي و برآورد دوره بحراني كنترل علف­ هاي‌ هرز، آزمايشي در قطعه زميني در شهرستان نقده در سال 1397 انجام شد. اين آزمايش به‌صورت طرح بلوك­هاي كامل تصادفي با سه تكرار به اجرا درآمد. تيمارهاي آزمايش شامل دو گروه تيمارهاي آلوده به علف­ هاي ‌هرز (آلودگي به مدت 144.2, 345.9, 574, 848.2, 1147.6 , 1451.3 و 1993 درجه-روز رشد بعد از نشاء بوته­ هاي بالنگوي شيرازي و پس از آن وجين كامل علف­هاي ‌هرز) و تيمارهاي عاري از علف­ هاي ‌هرز (عاري بودن به مدت 144.2, 345.9, 574, 848.2, 1147.6 , 1451.3 و 1993 درجه-روز رشد بعد از نشاء و پس از آن عدم كنترل علف­ هاي ‌هرز) بودند. علاوه بر آن در هر بلوك نيز يك تيمار شاهد آلوده به علف­هاي ‌هرز و يك تيمار شاهد عاري از علف­هاي ‌هرز در تمام طول فصل رشد در نظر گرفته شدند. نتايج نشان داد كه با افزايش طول دوره تداخل علف­ هاي ‌هرز، بر تراكم و وزن خشك آن‌ها افزوده شده و با افزايش طول دوره عاري از علف­ هاي‌ هرز، از تراكم و وزن خشك علف­ هاي ‌هرز كاسته شد. با تداوم دوره­ هاي تداخل علف ­هاي ‌هرز تا انتهاي فصل رشد، از ارتفاع، تعداد ميوه ­هاي چهار فندقه تشكيل يافته، تعداد ميوه­ هاي فندقه رسيده، وزن هزاردانه و عملكرد زيستي، دانه و نسبي بالنگوي شيرازي كاسته شد و با تداوم دوره­هاي عاري از علف ­هاي ‌هرز، بر مقادير اين صفات افزوده شد. نتايج حاصل از منحني­ هاي لُجستيك و گامپرتز نيز نشان داد كه با در نظر گرفتن كاهش 10 درصدي عملكرد نسبي، زمان شروع دوره بحراني كنترل علف­ هاي ‌هرز در زراعت اين محصول، 11 روز پس از نشاء و زمان خاتمه آن، 108 روز پس از نشاء بوته­ هاي بالنگوي شيرازي بود. بنابراين جهت جلوگيري از كاهش محسوس عملكرد مي­بايست مزارع اين گياه دانه روغني به مدت 97 روز عاري از علف­ هاي‌ هرز نگه داشته شوند.

To investigate the effect of weed interference and weed-free periods on Balangu (Lallemantia royleana Benth. in Wall) and to evaluate the critical period of weed control (CPWC) in this oilseed crop, an experiment was conducted as a randomized complete block design with three replications in Naghadeh region in 2018. Experimental consisted of two groups of treatments; weed infestation treatments (infestation for 144.2, 345.9, 574, 848.2, 1147.6 and 1451.3 growing degree day (GDD) after transplanting and then plots were remained weed-free the rest of the growing season) and weed-free treatments (weeding for 144.2, 345.9, 574, 848.2, 1147.6 and 1451.3 GDD after transplanting and then plots were remained infested until harvesting time). In each block, one weed free and weed infested control was for all the growing season. Results indicated that the density and dry biomass of weeds were increased as weed removal was delayed. In contrast, density and dry biomass of weeds were decreased as weeds establishment was delayed. Height, tetrachenes fruits, ripened achenes, 1000-seed weight and biological, seed and relative yields of Balangu were decreased and increased as the duration of weed-infested and weed-free period increased, respectively. Also, logistic and Gompertz curves fitted to data showed that the beginning and end of the CPWC based on a 10% yield loss of relative yield, was estimated to be from 11 to 108 days after transplanting (97 days weed-free period) in order to prevent a noticeable yield loss.