دانش بومي، معاني فرهنگي و مديريت و بهره برداريِ آب در ميان عشاير ايل قشقايي: يك مردم‌نگاري آب

Local Knowledge, Cultural Meanings and Management of Water in Qashqai’s Nomad Groups of Iran: An Ethnography of Water

اهميت بحران‌ها و گفتمان محيط‌زيستي در چند دهه گذشته به شكل‌گيري مطالعات ميان‌رشته‌اي در اين حوزه منجر شده است و انسان‌‌شناسان با تلقي «فرهنگ» به مثابه فصل مشترك گفتمان محيط زيستي و انسان‌‌شناسي و همچنين با توجه به ماهيّت فرارشته‌اي و ميان‌رشته‌اي پژوهشهاي انسان‌شناختي اعضاي ثابت‌قدم و كليدي اين نوع مطالعات محيط زيستي به ويژه در موضوع آب به شمار مي روند.داده‌ها و شواهد اين پژوهش كيفي از طريق روشهاي ميدان پژوهي از جمله مشاهده مشاركتي و مصاحبه قوم‌نگارانه در ميان سه طايفه از ايل قشقايي در محدوده سه شهرستان كازرون و نورآباد ممسني در ييلاق و شهرستان دژكرد در اقليد استان فارس گردآوري شده است. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد آب در ميان عشاير ايل قشقايي نه فقط براي زندگي و پايداري زيست‌محيطي حياتي است، بلكه آن از زواياي متعدد فرهنگي، سياسي، اقتصادي، رواني، حقوقي و جنسيتي نيز مهم است. معاني موجود درباره آب و چالش‌هاي آن با تأثيرپذيري از شرايط زيست‌محيطي منطقه، به مرور زمان دچار تحوّل شده است. بحراني شدن وضعيت آب و تغيير در نوع مديريت و بهره برداري از آب، هم تمامي ابعاد و سبك‌هاي زندگي عشاير قشقايي را متأثر را كرده است و هم معاني فرهنگي موجود درباره آب را تغيير داده است.

In the last few decades, the significance and emergence of environmental crises and discourses has led to the rise of a number of interdisciplinary studies and anthropologists, considering culture as the intersection of the environmental and the anthropological discourses, has addressed the environmental issues particularly water as the most vital element of the environment. In this view, water is at this time considered as one of the greatest challenges faced by the human societies in both natural resources and social justice. Anthropology with the holistic and inter-disciplinary and environmentally sustainable approach, provides an appropriate ground for studying various aspects, cultural meanings and crises of water, as it is reflected in its subject, i.e. culture. This study was conducted using the ethnographic methods including ethnographic interviews, participatory observations and collective interviews among three clans of Qashqai nomad groups in Fars Province of Iran. The findings of this study reveals that for Qashqai’s people, water is vital not only for living and environmental sustainability and livelihood, but also it is important from a wide variety of cultural, political, economic, psychological, vacation, legal and gender-related functions. Hence, Crisis in water has multiple implications for their live and for the cultural meanings of water.