مرور نظام مند مطالعات ناظر به تعيين كننده هاي سلامت روان در جامعه ايراني مورد كاوش: مقالات علمي پژوهشي داخلي 1399-1385

Systematic review of studies on the determinants of mental health in Iranian society Exploration case: Internal scientific research articles 1399-1385

پراكندگي نتايج مطالعات، ضرورت مرور نظام‌مند پژوهش‌هاي ناظر به تعيين‌كننده‌هاي سلامت روان را به منظور رسيدن به تصويري نسبتا جامع از آورده‌ها و چالش‌هاي مطالعاتي آشكار مي‌سازد. هدف مطالعه، شناسايي و سنخ‌بندي متغيرهاي معطوف به سلامت روان در جامعه ايراني است. پرسش اصلي مطالعه اين است كه در پژوهش‌هاي داخلي 1399-1385 موضوع سلامت روان در نسبت با چه متغيرهايي مورد توجه محققان علوم اجتماعي قرار گرفته است؟ مرور نظام‌مند 30 مقاله پژوهشي منتخب نشان مي‌دهد سلامت روان متاثر از 36 متغير در چهار سنخ اجتماعي، فرهنگي، زمينه‌اي و روان‌شناختي، محصول شرايط اجتماعي و فرهنگي است. متغيرهاي اجتماعي در 6/36% موارد بيشترين فراواني را دارا هستند و متغيرهاي روان‌شناختي در 4/23% موارد كمترين اهميت را نزد نويسندگان پژوهش‌هاي مرورشده داشته‌اند. اين نتيجه نشانگر اهميت شرايط اجتماعي و مويد يافته‌هاي علمي جهانيِ ناظر به سهم بيشتر تعيين‌كننده‌هاي اجتماعي – نسبت به تعيين‌كننده‌هاي فردي و روان-شناختي - در سلامت و بيماري و به طور خاص سلامت و بيماري رواني مي‌باشد. متغيرهاي فرهنگي و زمينه‌اي نيز هر كدام به طور جداگانه در 30% پژوهش‌ها توجه پژوهشگران را به خود جلب نموده‌اند. عدم راهكار اجرايي در مطالعات، امتناع پژوهشگران داخلي از كاربست روش‌هاي كيفي و تفسيري، و بي‌توجهي به نوع مناسبات ميان ساختار و مولفه‌هاي سياسي با سلامت روان از جمله محوري‌ترين وجوه مغفول در پژوهش-هاي مرورشده است. اين بررسي اهميت عوامل اجتماعي و نياز به اقدامات سياستي و مداخلات جدي براي ارتقاء سلامت روان اعضاي جامعه را برجسته مي‌سازد.

The dispersion of the study results reveals the need for a systematic review of research on mental health determinants in order to achieve a relatively comprehensive picture of the findings and challenges of the study. The purpose of this study is to identify and classify the variables related to mental health in Iranian society. The main question of the study is that in domestic research in 2006-2010, the subject of mental health has been considered by social science researchers in relation to what variables? Systematic review of 30 selected research articles shows that mental health is affected by 36 variables in four types of social, cultural, contextual and psychological, the product of social and cultural conditions. Social variables have the highest frequency in 36.6% of cases and psychological variables in 23.4% of cases have the least importance among the authors of the reviewed studies. This result indicates the importance of social conditions and confirms the global scientific findings regarding the greater share of social determinants - than individual and psychological determinants - in health and disease, and in particular health and mental illness. Cultural and contextual variables each separately in 30% of studies have attracted the attention of researchers. Lack of executive solution in studies, refusal of domestic researchers to use qualitative and interpretive methods, and disregard for the type of relationship between political structure and components with mental health are among the most central aspects neglected in the reviewed research.