عنوان مقاله :
طراحي و اعتبار سنجي الگوي برنامه درسي آموزش سواد رسانه‌اي دوره‌ي ابتدايي
عنوان به زبان ديگر :
Designing and validating the curriculum model of media literacy education in the primary course
پديد آورندگان :
انصاري، سعيد دانشگاه بوعلي‌سينا - گروه علوم تربيتي، همدان، ايران , سراجي، فرهاد دانشگاه بوعلي‌سينا - گروه علوم تربيتي، همدان، ايران , يوسف زاده، محمد رضا دانشگاه بوعلي‌سينا - گروه علوم تربيتي، همدان، ايران
كليدواژه :
آموزش سواد رسانه‌اي , الگوي برنامه درسي , دوره‌ي ابتدايي , الگوي سواد رسانه‌اي
چكيده فارسي :
مقدمه: با توجه به پيشرفت‌هاي سريع در فناوري‌هاي ديجيتال و افزايش هم‌زمان استفاده از رسانه‌هاي جديد در بين كودكان، مي‌توان گفت شيوه‌هاي كسب دانش بسيار متفاوت‌تر از چيزي است كه نسل‌هاي گذشته تجربه مي‌كردند. در اين عصر، اهميت و اثرگذاري نقش رسانه‌ها در مقابل معلم و نظام آموزشي غيرقابل انكار است. با توجه به درك اين ضرورت مبني بر گستردگي ابعاد و تأثيرگذاري رسانه‌هاي مختلف بر كودكان و نوجوانان، پژوهش حاضر با هدف طراحي و اعتبار سنجي الگوي برنامه درسي آموزش سواد رسانه‌اي دوره‌ي ابتدايي انجام شده است.
روش: رويكرد پژوهش از نوع تركيبي (كيفي و كمي) است كه براي تدوين الگو از روش سنتزپژوهي استفاده شده و سپس براي اعتبار سنجي آن از 20 صاحب‌نظر، نظرسنجي شده است. براي انجام سنتزپژوهي، 422 مورد پژوهش انجام‌شده در بازه‌ي زماني 1393 تا 1398 در حوزه‌ي برنامه درسي سواد رسانه‌اي، با كليدواژه‌هاي مشخص در پايگاه‌هاي علمي داخلي شناسايي شد. از ميان اين پژوهش‌ها پس از چندين مرحله غربالگري به ترتيب بر اساس بررسي عنوان، چكيده و محتواي پژوهش، 16 واحد مطالعاتي شايسته‌ي ورود به پژوهش شدند. واحدهاي مطالعاتي انتخاب‌شده، با استفاده روش تحليل محتوا، واكاوي محتوايي و دسته‌بندي شدند كه براي اعتبار سنجي آن‌ها از ضريب CVR استفاده شد.
نتايج: يافته‌ها نشان داد كه اهداف برنامه درسي سواد رسانه‌اي بايد ضمن توجه به شاخص‌هاي سواد رسانه‌اي، بر مبناي حفظ و تقويت نظام سياسي-اجتماعي و همچنين سبك زندگي ايراني-اسلامي باشد؛ در تدوين محتوا بايد بر مفاهيم ارتباطي رسانه و مؤلفه‌هاي تفكر انتقادي، نظريه‌هاي سواد رسانه‌اي انتقادي و شناختي توجه كرد؛ همين‌طور در روش‌هاي ياددهي-يادگيري لازم است با توجه به ويژگي دانش‌آموز محوري و نقش تسهيل‌كنندگي معلم مبتني بر گفت‌وگو و اجتماع پژوهشي، از روش‌هاي فعال استفاده كرد؛ در شيوه‌هاي ارزشيابي نيز بهره‌گيري از انواع آزمون‌ها، با تأكيد بر والدسنجي و خودارزيابي فراشناختي لازم است.
بحث و نتيجه گيري: نتايج يافته‌ها منجر به شناسايي ويژگي‌هاي عناصر برنامه درسي سواد رسانه‌اي به‌صورت يك الگو گرديد كه در آن به‌جاي تطابق با يك الگوي خطي و از پيش تعيين‌شده، بر كندوكاو، اشتراك‌گذاري و ارزشيابي فراشناختي تجربيات رسانه‌اي دانش‌آموزان تاكيد مي‌گردد. الگويي كه با توجه به تجميع يافته‌هاي پژوهش‌هاي پيشين و همچنين تائيد اعتبار ويژگي‌هاي استخراج‌شده از نظر متخصصان حوزه‌ي آموزش سواد رسانه‌اي، مي‌تواند مورد استفاده‌ي معلمان و برنامه‌ريزان درسي دوره‌ي ابتدايي قرار گيرد.
چكيده لاتين :
Introduction: Given the rapid advances in digital technologies and the simultaneous increase in the use of new media among children, it can be said that the methods of acquiring knowledge are much different from what previous generations experienced. In this age, the importance and effectiveness of the media in relation to the teacher and the educational system are undeniable. Considering the understanding of this necessity based on the extent of the dimensions and the impact of different media on children and adolescents, the present study was conducted with the aim of designing and validating the model of media literacy education course for elementary school.
Method: The research approach is a mixed type (qualitative and quantitative). The synthesis method has been used to compile the model. It has been surveyed by 20 experts to validate it. To conduct research synthesis, 422 cases of research conducted in the period 2012 to 2020 in the field of media literacy curriculum were identified with specific keywords in domestic scientific databases. Among these studies, after several screening stages, based on the study title, abstract and content of the research, 16 study units were eligible to enter the research, respectively. The selected study units were analyzed by content analysis and categorized. The CVR coefficient was used to validate them.
Results: The findings showed that the objectives of the media literacy curriculum should be based on maintaining and strengthening the socio-political system as well as the Iranian-Islamic lifestyle while paying attention to the indicators of media literacy; In compiling content, one should pay attention to media communication concepts and components of critical thinking, critical and cognitive media literacy theories; Also, in teaching-learning methods, it is necessary to use active methods according to the characteristics of the central student and the facilitating role of the teacher based on dialogue and research community; In evaluation methods, it is necessary to use a variety of tests, with emphasis on parenting and metacognitive self-evaluation.
Discussion and Conclusion: The results led to the identification of the characteristics of media literacy curriculum elements as a pattern in which, instead of adapting to a linear and predetermined pattern, emphasis is placed on exploring, sharing, and metacognitively evaluating students' media experiences. The model can be used by primary school teachers and curriculum planners according to the aggregation of the findings of previous research as well as the validation of the extracted features by experts in the field of media literacy education.
عنوان نشريه :
پژوهش هاي آموزش و يادگيري
