كليدواژه :
استعاره مفهومي , غزل , زبان فارسي , زبان تركي آذربايجاني , زبان انگليسي
چكيده فارسي :
مطالعه حاضر به بررسي تطبيقي غزل از ديدگاه استعاره مفهومي (ليكاف، 1980) مي پردازد. پيكره زباني اين پژوهش شامل 24 غزل (189 بيت) از زبانهاي فارسي، تركي آذربايجاني و انگليسي است. يافته هاي پژوهش نشان مي دهد كه پربسامدترين حوزه مقصد در نظام مفهومي شعرا در غزل حوزه «عشق» است. همچنين، استعاره هاي مفهومي غالب در حوزه عشق، با توجه به ديدگاه ليكاف، در زبانهاي فارسي، تركي و انگليسي بدين قرار است: الف) زبان فارسي: عشق سفر است، عشق شراب است، عشق پيوند است، عشق آتش است، عشق بيداري است، عشق معامله است. ب) زبان تركي: عشق ظلم است، عشق ضرر است، عشق انتظار است، عشق چرخش/طواف است، عشق بهار است، عشق شراب است، عشق واعظ است. ج) زبان انگليسي: عشق زنده است، عشق ناپايدار است، عشق تضاد است. از ديگر يافتههاي مطالعه حاضر اين است كه در برخي از غزلها صورت زباني شعر در بسامد وقوع استعاره مؤثر ميباشد. به عبارت ديگر، فرم زباني در غزل مي تواند بر نوع و ميزان استفاده شاعر از استعاره تاثير مستقيم داشته باشد. نتايج اين پژوهش نشان ميدهد كه استعاره مفهومي غالب در غزل همان هسته تشكيل دهنده و ايجادكننده شعر مي باشد. استعاره مفهومي مذكور از ابتداي تشكيل غزل به عنوان نيروي محرك شاعر بوده و احتمالا شاعر را به گفتن شعر واداشته است.
چكيده لاتين :
This study aims to consider ghazal/sonnet from conceptual metaphor perspective (Lakoff, 1980). The corpus used in the study contains 24 poems (189 couplets) in Persian, Azerbaijani Turkish and English. The results of the paper show that the most frequent target domain in ghazal is “love”. Moreover, central conceptual metaphors in “love” are: A) in Persian: LOVE IS JOURNEY, LOVE IS WINE, LOVE IS TIE, LOVE IS FIRE, LOVE IS AWAKENING, LOVE IS DEAL. B) in Azerbaijani Turkish: LOVE IS OPPRESSION, LOVE IS WAITING, LOVE IS TURNING/TAWAF, LOVE IS SPRING, LOVE IS WINE, LOVE IS SERMON. C) in English: LOVE IS LIVE, LOVE IS UNSTABLE, LOVE IS PARADOX. This study also confirms that linguistic form has a direct influence on conceptual metaphor occurrence in ghazal. According to the findings of the current paper, the central conceptual metaphor plays a key role in versification. That is, central conceptual metaphor in ghazal seems to be the stimulus to the poet.
