تأثير تغييرات اجتماعي بر يكصد سال گرافيك معاصر ايران ( بر اساس نظريه تغيير اجتماعي گي ‌روشه)

The Impact of Social Change on One Hundred Years of Contemporary Iranian Graphics Based on Guy Rocher’s Theory of Social Change

در سراسر دوره زيست اجتماعي بشر، تاثير تغييرات اجتماعي همواره ديده شده و جامعه شناسان صاحب‌نامي از اقصي نقاط عالم بدان پرداخته و معيارهايي چون فراگيري، اثرگذاري، بروز درمحددوه زماني خاص و استمرار داشتن را، براي آن متصور شده‌اند.‌ يكي از اين جامعه‌شناسان، «گي روشه » است كه فرآيند سه‌گانه‌اي چون: عوامل، شرايط و كارگزاران تغيير را براي شكل‌گيري تغيير اجتماعي برشمرده‌ است. گرافيك هم به عنوان يك جريان زنده هنري، در جايگاه بازنمايي پديده‌هاي پيراموني، از تأثير تغييرات اجتماعي، مبرا نبوده‌ است. اين پژوهش كه با هدف شناخت تغييرات اجتماعي تآثيرگذار بر يكصد سال گرافيك معاصر با توجه به نظريه تغيير اجتماعي گي روشه انجام شده، مهم‌ترين رخ‌دادهاي متأثر از تغييرات اجتماعي گرافيك معاصر ايران را كاوش كرده است. با توجه به فرآيند سه‌گانه نظريه تغيير اجتماعي «روشه» مسئله اصلي اين پژوهش، چيستي عوامل اجتماعي تأثيرگذار بر يكصد سال گرافيك معاصر ايران و چگونگي شرايط تغيير كرده متأثر از اين عوامل و نيز كيستي كارگزاران اين تغيير است؟ پژوهش حاضر با رويكردي كيفي به بررسي پديده‌ها، وقايع و تغييرات مهم گرافيك ايران در منابع مختلف كتابخانه‌اي و پايگاهاي اطلاعاتي پرداخته و به شيوة شبه آماري، نتايج خود را توصيف و تحليل كرده است. بر اساسيافته‌هاي اين پژوهش سه عامل عمده تغيير اجتماعي تأثيرگذار بر يكصد سال گرافيك معاصر ايران، تجدد و نوسازي دوره پهلوي اول، وقوع انقلاب اسلامي و ورود فناوري‌هاي ديجيتال مبتني بر وب است. شرايط تغيير كرده تحت تآثير اين سه عامل به ترتيب، تغيير آرام سليقه بصري از سنتي به مدرن، ارجاع بيشتربه فرهنگ بصري ايراني اسلامي و نيز شكل‌گيري گرافيك بدون كاغذ در اين اواخر است كه عامل اول و سوم، عمدتاً تابع شرايط جهاني بوده است.

The author in this study aims to identify the social changes affecting one hundred years of contemporary Iranian graphics. The basic theory to analyze and explore the evolution of contemporary Iranian graphics was adapted according to Gay Roche’s theory of social change. Considering the three elements of “Roche” theory of social change, the main query of this research is what are the social factors affecting on the contemporary Iranian graphics during recent 100 years. Moreover, the author seeks to identify the changed conditions which are affected by the social factors, and explore the agents of this change? The purpose of this study is to identify the interfering factors on changing the graphic approach of Iran from traditional to modern based on analytical history viewpoint. The present study is a qualitative and cultural study that is analyzed and presented by quasi-statistical methods and examining the phenomena, events and important changes in Iranian graphics. The materials of research were gathered from various sources. Based on the findings of this study, the influential social factors of Iranian graphic design are divided into two categories: discourse, modern and technological. The discourse factors affecting Iran’s graphics in the recent one hundred years are the modernization of the 1300s and the solar revolution of 1978. In addition, technological changes, including publishing equipment and, and more recently, social networks affected the Iranian graphics in term of modernization.