كليدواژه :
ﭘﺮوﻟﯿﻦ و ﺳﺪﯾﻢ , ﺷﺎﺧﺺ ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ , ﮐﻠﻮﻧﯿﺰاﺳﯿﻮن , ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ
چكيده فارسي :
به منظور ارزيابي تاثير دو گونه قارچ مايكوريزا بر ويژگيهاي فيزيولوژيكي و عملكرد دو رقم گندم تحت تنش شوري، آزمايشي به صورت كرتهاي خرد شده فاكتوريل، بر پايه طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار طي دو سال زراعي 94- 1393 و 95- 1394 در مزرعه مركز آموزش جهاد كشاورزي اصفهان انجام شد. تيمارها شامل آبياري گياهان با دو ميزان شوري (با هدايت الكتريكي سه و 11 دسيزيمنس بر متر) به‌عنوان عامل اصلي و سه سطح مايكوريزا (G. intraradices، G. mossea و عدم كاربرد) و دو رقم گندم ارگ و پارسي به‌عنوان عوامل فرعي به‌صورت فاكتوريل در نظر گرفته شد. نتايج آزمايش نشان داد كه شوري سبب كاهش حداكثر شاخص سطح برگ و سبزينگي، كلونيزاسيون ريشه و عملكرد دانه گندم، به‌ترتيب ﺑﻪﻣﯿﺰان 17 ،20/7 ،8/5 و 35/5 درﺻﺪ ﺷﺪ و ﻣﯿﺰان ﺳﺪﯾﻢ اﻧﺪام ﻫﻮاﯾﯽ را 84 درﺻﺪ اﻓﺰاﯾﺶ داد. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺖ 22 درﺻﺪي ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺷﺎﺧﺺ ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ رﻗﻢ ﭘﺎرﺳﯽ ﺷﺪ. ﮐﺎرﺑﺮد ﻗﺎرچ ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا ﺳﺒﺐ ﮐﺎﻫﺶ 33 درﺻﺪي ﺳﺪﯾﻢ اﻧﺪامﻫﺎي ﻫﻮاﯾﯽ و اﻓﺰاﯾﺶ ﺷﺎﺧﺺ ﺳﺒﺰﯾﻨﮕﯽ، ﭘﺮوﻟﯿﻦ ﺑﺮگ و ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ ﮔﻨﺪم، ﺑﻪﺗﺮﺗﯿﺐ 21/5 ،10 و 14/4 درﺻﺪ ﺷﺪ. G. mossea ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﺷﺶ درﺻﺪي ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺷﺎﺧﺺ ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ ارگ و 37 درﺻﺪي ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ ﺑﺮگ ﻫﺮ دو رﻗﻢ ﺷﺪ. در ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺻﻔﺎت ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ، ﻫﺮ دو ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﺗﯿﻤﺎر ﻋﺪم ﺗﻠﻘﯿﺢ، ﺳﻮدﻣﻨﺪي ﺑﺎﻻﯾﯽ ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ و اﻟﺒﺘﻪ اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻮﺳﻪآ ﺑﻮد ﮐﻪ اﺛﺮ ﻣﻌﻨﯽداري در اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ داﺷﺖ. در ﻣﺠﻤﻮع در ﺷﺮاﯾﻂ ﺷﻮري، ﮐﺎربرد ﻗﺎرچ ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا ﺑﻪ وﯾﮋه G. mossea و رﻗﻢ ﮔﻨﺪم ارگ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺻﯿﻪ اﺳﺖ.
چكيده لاتين :
To evaluate the effect of two species of mycorrhiza on physiological characteristics and yield of two wheat cultivars under salinity stress, a field experiment was conducted as split plot based on a randomized complete block design with three replications during two cropping years (2014-2016) in Isfahan. Irrigation of plants with two saline water (3 and 11 dS/m electrical conductivity) were main plots and mycorrhiza (G. intraradices, G. mossea and non-application) and two wheat cultivars (Arg and Parsi) were subplots. The results of combined analysis showed that salinity decreased the maximum leaf area index, SPAD index, root colonization and yield by 8.5, 20.7, 17 and 35.5%, respectively, and increased the shoot sodium 84%. Application of mycorrhiza decreased shoot sodium by 33% and an increaseed SPAD, proline and yield by 10, 21.5 and 14.4%, respectively. Salinity caused 22% reduction in the maximum leaf area index of Parsi cultivar. Mossea species caused 6% reduction in the Arg maximum leaf area index and 37% increase in the total leaf protein of both cultivars. In most of the studied traits, both species of mycorrhiza showed high usefulness in comparison with non-inoculation treatment, and of course, the species of G. mossea had a significant effect on increasing grain yield. In general, under salinity stress, mycorrhiza fungus application, especially mossea and Arg cultivar, is recommended.
