تحليل پيامدهاي توسعه خدمات گردشگري بر ناپايداري زيست محيطي-كالبدي سكونتگاه‌هاي روستايي(مطالعه موردي: بخش طرقبه در شهرستان بينالود)

The Impacts Analysis of Tourism Services Development on Environmental-Physical Instability in Rural Settlements (Case study: Torghabeh County in Binalood City)

امروزه، توسعه گردشگري به احداث خدماتي در نواحي روستايي انجاميده و ناپايداري­ هاي زيست­ محيطي-كالبدي را در برخي روستاها ايجاد نموده است. بنابراين، هدف پژوهش حاضر تحليل پيامدهاي توسعه خدمات گردشگري بر ناپايداري­هاي زيست محيطي-كالبدي در بخش طرقبه مي­باشد.گردآوري اطلاعات به روش اسنادي-كتابخانه­ اي و پيمايشي مي­باشد. اطلاعات مربوط به متغير مستقل (توسعه خدمات گردشگري) توسط روش ويكور و داده­هاي متغير وابسته (اثرات زيست­ محيطي-كالبدي) به كمك ابزار پرسشنامه­ جمع­ آوري شد و توسط اين داده­ها، آزمون رگرسيون در نرم ­افزار SPSS محاسبه گرديد تا تاثير توسعه خدمات گردشگري بر ناپايداري زيست محيطي-كالبدي بخش طرقبه مشخص شود. در همين راستا، ارزيابي تغييرات كاربري اراضي روستاهاي نمونه توسط تصاوير ماهواره­­ لندست و نرم­ افزار ENVI و GIS صورت گرفت. نتايج آزمون رگرسيون نشانگر رابطه همبستگي قوي، مستقيم و مثبتي با ضريب همبستگي 0/86 ميان دو متغير خدمات گردشگري و ناپايداري زيست­ محيطي و رابطه خطي معنادار با سطح معناداري0.002بين اين دو متغير مي­باشد و در فرضيه دوم، ضريب همبستگي به ميزان0/92، بيانگر رابطه قوي، مثبت و مستقيم ميان خدمات گردشگري و ناپايداري كالبدي مي­باشد و رابطه ميان اين دو متغير نيز با سطح معناداري 0.04، معنادار است. ارزيابي تصاوير ماهواره­اي در دوره 1987-2016 نشانگر كاهش مساحت اراضي كشاورزي و مراتع است كه به ترتيب از 3ا/3031 و 52/5765 هكتار در سال 1987 به 2/2346 و 98/550 هكتار در سال 2016 رسيده است. در اين بررسي مشخص شد توسعه خدمات گردشگري بر ناپايداري زيست­ محيطي-كالبدي روستاهاي نمونه تأثير بسيار زيادي داشته است. بر اساس ضريب تعيين تعديل ­شده، 83 درصد از ناپايداري زيست ­محيطي و 89 درصد از ناپايداري كالبدي در روستاهاي نمونه تابع توسعه خدمات ­گردشگري مي ­باشد.

Nowadays, tourism development causes environmental and physical changes in rural areas. Accordingly, this study analyzes the impacts of tourism services on environmental-physical changes in the villages of Torghabeh County. Data collection was based on the documentary and survey methods. The information about the independent variable (the development of tourism services) and dependent variable (environmental-physical impacts) were collected by Vikor method and the questionnaires, respectively. Then, they were analyzed by linear regression test in SPSS software in order to determine the impact of tourism services development on environmental-physical instability in Torghabeh County. In addition, the Landsat satellite images were used for the assessment of land use changes. In the first hypothesis, the correlation coefficient (0.86) demonstrates that there is a strong, direct and positive correlation relationship between two variables of tourism development and environmental instability and there is a significant linear relationship between these variables (Significance level=0.002). Also, in the second hypothesis, the correlation coefficient (0.92) explains that there is a direct, strong and positive relationship between two variables of tourism development and physical instability, and the relationship between these variables is also significant (Significance level=0.04). Based on the results, the area of agricultural land and rangelands has been decreasing between 1987 and 2016. In 1987, the square of agricultural land and rangelands were 3031.3 and 5765.52 hectares, respectively. However, in 2016, these areas had fallen to 2346.2 and 550.98 hectares, respectively. According to the adjusted coefficient of determination, 83% of the environmental instability and 89% of the physical instability in the sample villages are dependent on the development of tourism services.